Bao giờ Hà Nội bắt đầu thu phí phương tiện đi vào nội đô?

Thu phí nội đô chia làm 3 giai đoạn thực hiện

Trung tâm Quản lý giao thông công cộng (Tramoc) và Trung tâm Tư vấn phát triển GTVT-Trường Đại học GTVT (đơn vị tư vấn) vừa báo cáo Sở GTVT Hà Nội tiến độ xây dựng Đề án “Thu phí phương tiện vào một số khu vực trên địa bàn có nguy cơ ùn tắc giao thông”.

Theo đề án, Hà Nội dự kiến thu phí vào nội đô chia làm 3 giai đoạn và bắt đầu

thí điểm năm 2024 (Sơ đồ 87 Trạm thu phí theo đề xuất lần đầu năm 2021 của

Trung tâm Tư vấn Phát triển GTVT - Trường Đại học GTVT).

Theo đó, Tư vấn lập Đề án đã đề xuất chia làm 3 giai đoạn triển khai. Giai đoạn thí điểm, sẽ thu phí trên 9 trục đường nội đô lưu lượng giao thông lớn, có nguy cơ ùn tắc cao.

Giai đoạn 2 (từ năm 2026 - 2030) sẽ mở rộng vùng thu phí bờ Nam sông Hồng. Cụ thể: Khu vực thu phí mở rộng có ranh giới giới hạn bởi các đường Vành đai 3 - Cầu Thanh Trì - Pháp Vân - Mai Dịch - Phạm Văn Đồng - Cầu Thăng Long - Âu Cơ - Nghi Tàm - Yên Phụ - Trần Nhật Duật - Vành đai 3.

Giai đoạn 3 (sau năm 2031): Giai đoạn mở rộng vùng thu phí phía bờ Bắc sông Hồng. Khu vực thu phí mở rộng có ranh giới giới hạn bởi các đường Nguyễn Văn Linh - Trường Sa - Hoàng Sa - Võ Văn Kiệt - Cầu Thăng Long - Âu Cơ - Nghi Tàm - Yên Phụ - Trần Nhật Duật - Vành đai 3.

Theo bà Trần Thị Phương Thảo-Phó giám đốc Tramoc cho biết, kết quả điều tra xã hội học cho thấy, mức phí chấp nhận được của người dân là 22.300 đồng.

Nếu thu phí ở mức này, sẽ có khoảng 55% người sử dụng phương tiện sẽ chấp nhận trả phí để đi lại nhanh chóng bằng các phương tiện xe ô tô con, số còn lại sẽ chuyển sang các phương tiện khác được miễn hoặc giảm phí.

Vì vậy, mức phí tối thiểu phải lớn hơn mức sẵn sàng chi trả của người dân thì mới có tác dụng điều tiết hành vi giao thông.

Ùn tắc giao thông tại Hà Nội là vấn nạn nhức nhối đối với nhiều người dân.

Theo bà Thảo, việc thu phí không đặt mục tiêu lợi nhuận. Số tiền thu được từ phí dùng để bù đắp chi phí vận hành và bảo trì (O&M) hàng năm.

Xây dựng các trạm thu phí tạo thành vành đai khép kín

Đáng chú ý, cả Tư vấn lập Đề án và Tramoc đều kiến nghị Sở GTVT TP Hà Nội đẩy nhanh thời điểm áp dụng đề án thu phí để phù hợp với quy định hiện hành và tránh những khó khăn phát sinh về sau.

Theo Nghị quyết 115/2020 của Quốc hội, việc thí điểm một số cơ chế, chính sách tài chính - ngân sách đặc thù phải được sơ kết để báo cáo Quốc hội tại kỳ họp cuối năm 2022.

Việc tổng kết thực hiện Nghị quyết 115 sẽ được báo cáo Quốc hội tại kỳ họp cuối năm 2025 đồng thời với việc đề xuất hoàn thiện hệ thống pháp luật về các cơ chế, chính sách đã thực hiện thí điểm.

“Nếu đề án được HĐND TP thông qua, UBND TP trình báo cáo Quốc hội tại kỳ họp cuối năm 2022. Đến năm 2024 tiến hành thí điểm, báo cáo Quốc hội tại kỳ họp cuối năm 2025 và chính thức triển khai áp dụng từ năm 2025, việc triển khai thực hiện Đề án mới phù hợp với các quy định hiện hành”, đại diện Tư vấn nói.

Đơn vị tư vấn cho rằng, nếu chậm sẽ gặp khó khăn do Nghị quyết 115 hết hiệu lực. Khi đó, để có cơ sở pháp lý thu phí cần hoàn thiện hệ thống pháp luật về các cơ chế, chính sách thu phí (điều chỉnh luật) và khó có thể triển khai thí điểm trước năm 2030.

Theo Giám đốc Sở GTVT Hà Nội Vũ Văn Viện, xét trên khía cạnh lợi ích, tất cả chủ thể

tham gia giao thông và toàn xã hội sẽ được hưởng lợi từ việc tiết kiệm thời gian đi lại

và vận chuyển hàng hóa nhờ giảm ùn tắc giao thông trong khu vực thu phí.

Áp dụng công nghệ thu phí không dừng

Về điều kiện triển khai thu phí, bà Thảo cho hay, ngoài việc xây dựng các trạm thu phí tạo thành vành đai thu phí khép kín, cần đảm bảo điều kiện về công nghệ thu phí như: Số hóa, đồng bộ hệ thống cơ sở dữ liệu và chia sẻ dữ liệu về hạ tầng giao thông, phương tiện giao thông và trang thiết bị trên các phương tiện giao thông để có thể thực hiện được thu phí không dừng và xử lý vi phạm bằng hình ảnh (phạt nguội); đảm bảo không ùn tắc giao thông tại các khu vực thu phí.

Cùng đó, vận tải công cộng phải đủ năng lực đáp ứng tối thiểu 30% nhu cầu đi lại của người dân sau khi họ quyết định chuyển đổi phương tiện cá nhân sang phương tiện công cộng.

Ngoài ra, hệ thống điểm giao thông tĩnh, bãi đỗ xe và trung chuyển kết nối giữa các loại hình giao thông cá nhân với hệ thống vận tải hành khách công cộng nhằm phục vụ hành khách trung chuyển thuận lợi từ phương tiện cá nhân sang phương tiện công cộng cũng cần được bố trí, xây dựng.

Hình thức thu phí này được kết hợp giữa công nghệ nhận diện vô tuyến RFID (công nghệ chính để thực hiện thu phí có độ chính xác cao) và công nghệ tự động nhận dạng biển số ANPR (công nghệ hỗ trợ cho công tác xử lý vi phạm) qua hệ thống camera giám sát tự động để phát hiện xe không nộp phí, phục vụ công tác truy thu phí và xử lý hành vi không nộp phí.

Theo ông Vũ Văn Viện, Giám đốc Sở GTVT Hà Nội, bản chất phí thu phương tiện cơ giới vào một số khu vực nhằm giảm ùn tắc giao thông là một khoản thu mà người sử dụng xe ô tô sẽ phải chi trả khi đi vào khu vực có nguy cơ ùn tắc giao thông trong một khoảng thời gian quy định.

Loại phí này do cơ quan có thẩm quyền của Nhà nước xem xét, ấn định trên cơ sở phù hợp với các quy định của pháp luật hiện hành, nhằm thiết lập một dịch vụ điều tiết giao thông bằng công cụ kinh tế (thông qua việc tự giác thay đổi hành vi của các chủ thể tham gia giao thông, khuyến khích người dân chuyển đổi từ phương thức có nguy cơ gây ùn tắc giao thông cao sang phương thức hiệu quả hơn như giao thông công cộng...).

Theo ông Viện, xét trên khía cạnh lợi ích, tất cả chủ thể tham gia giao thông và toàn xã hội sẽ được hưởng lợi từ việc tiết kiệm thời gian đi lại và vận chuyển hàng hóa nhờ giảm ùn tắc giao thông trong khu vực thu phí./.