Khó khăn cai nghiện cho trẻ từ 12 đến dưới 18 tuổi

Cơ sở Cai nghiện ma túy thành phố Cần Thơ có nhiệm vụ tiếp nhận và quản lý người nghiện ma túy do các cơ quan chức năng thành phố Cần Thơ, tỉnh Hậu Giang lập hồ sơ đưa vào.

Với diện tích xây dựng 5.443,3 m2, tổng diện tích phòng ở cho người cai nghiện 3.873,8 m2, Cơ sở có thể tiếp nhận tối đa 645 người cai nghiện. Hiện đang được đầu tư xây dựng mới 3 dãy nhà tiếp nhận, quản lý, điều trị cai nghiện tự nguyện; quản lý đối tượng xã hội và nhà phục hồi chức năng, với tổng diện tích 1.031,58 m có khả năng tiếp nhận 100 người cai nghiện (dự kiến cuối năm 2023 đưa vào sử dụng).

Ông Nguyễn Thanh Hòa, Giám đốc Cơ sở cai nghiện ma túy Thành phố Cần Thơ cho biết, cùng với Luật Phòng, chống ma túy (có hiệu lực từ ngày 01/01/2022), các văn bản hướng dẫn đã được ban hành đảm bảo việc áp dụng thống nhất, đồng bộ. Đó là yêu cầu cấp thiết, khách quan để cụ thể hóa quan điểm của Đảng, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về công tác phòng, chống ma túy, đồng thời bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của pháp luật, hiệu lực, hiệu quả công tác phòng, chống ma túy trong tình hình mới và kịp thời khắc phục hạn chế, tồn tại trong công tác phòng, chống ma túy trước đây.

Trong đó, đối với cai nghiện ma túy bắt buộc đối với người từ đủ 18 tuổi trở lên, các trình tự, thủ tục áp dụng biện pháp cai nghiện ma túy bắt buộc được điều chỉnh phù hợp, bám sát Luật Xử lý vi phạm hành chính theo hướng minh bạch, đơn giản, rút gọn hồ sơ, trình tự thực hiện; làm rõ vai trò của từng cơ quan trong triển khai.

Đối với cai nghiện ma túy bắt buộc đối với người từ đủ 12 đến dưới 18 tuổi (không coi là biện pháp xử lý hành chính), Nghị định 116 đã quy định chi tiết về trình tự, thủ tục áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc đối với người từ đủ 12 đến dưới 18 tuổi theo Luật Phòng, chống ma túy năm 2021. Đây là một trong các biện pháp hỗ trợ nhằm giúp trẻ em cai nghiện, phục hồi về sức khỏe, hành vi để tiếp tục học tập, trở thành người có ích cho xã hội.

Ngay sau khi Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 và các Nghị định hướng dẫn có hiệu lực, Sở LĐTB&XH thành phố Cần Thơ đã nghiên cứu, tham mưu UBND thành phố ban hành kế hoạch triển khai thực hiện Nghị định 116; ban hành Công văn về tiếp nhận người nghiện ma túy và thực hiện công tác cai nghiện ma túy tại Cơ sở cai nghiện ma túy thành phố Cần Thơ (trong đó về tiếp nhận các đối tượng: Cai nghiện bắt buộc theo Luật Xử lý vi phạm hành chính và người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi; tự nguyện; quản lý người nghiện ma túy không nơi cư trú và có nơi cư trú nhưng gia đình không đồng ý quản lý đang trong thời gian lập hồ sơ đề nghị đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc).

Thành phố cũng đã tổ chức hội nghị tập huấn Quy trình lập hồ sơ áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc theo Nghị định số 116, Phối hợp Sở LĐTB&XH tỉnh Hậu Giang triển khai đến phòng LĐTBXH, Công an, Trung tâm y tế các quận huyện và Lãnh đạo UBND cấp xã trên địa bàn tỉnh Hậu Giang nắm, thống nhất thực hiện thủ tục lập hồ sơ đưa vào Cơ sở Cai nghiện ma túy thành phố Cần Thơ.

Cơ sở Cai nghiện ma túy thành phố Cần Thơ xây dựng kế hoạch tổ chức triển khai với nhiều hình thức phù hợp với tình hình thực tế tại đơn vị như: Niêm yết tại bảng thông tin, tổ chức đối thoại với người cai nghiện, phát thanh trên hệ thống loa nội bộ, sinh hoạt chuyên đề về pháp luật...

Bên cạnh đó, Cơ sở tham mưu lãnh đạo Sở LĐTB&XH ký kết Kế hoạch phối với Công an tỉnh Hậu Giang về bảo đảm an ninh trật tự tại Cơ sở Cai nghiện ma túy thành phố Cần Thơ; với Sở Y tế về tiếp nhận điều trị khi người cai nghiện nhập viện; hướng dẫn chẩn đoán và điều trị các rối loạn tâm thần do sử dụng ma túy cho người cai nghiện đang cai nghiện tại Cơ sở cai nghiện ma túy.

Đồng thời sửa đổi bổ sung và ban hành Quy chế quản lý người cai nghiện; quy định thời gian sinh hoạt, học tập, lao động trị liệu đối với người cai nghiện; nội quy lao động trị liệu đối với người cai nghiện ma túy đang cai nghiện bắt buộc; quy trình cai nghiện.

Hiện nay, Cơ sở cai nghiện ma túy Thành phố Cần Thơ đang quản lý 366 học viên (bắt buộc: 336 người, trong đó 7 người từ đủ 12 đến dưới 18 tuổi ; Tự nguyện: 20 người; Quản lý người nghiện ma túy đang trong thời gian lập hồ sơ đề nghị đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc: 10 người).

Sau triển khai, Cơ sở đẩy mạnh hoạt động tư vấn cá nhân, tư vấn nhóm giúp cho người cai nghiện nắm, hiểu đúng các nội dung của Nghị định 116. Qua đó, người cai nghiện an tâm tư tưởng, chấp hành nghiêm nội quy, quy chế. Công tác đảm bảo an ninh trật tự, an toàn đơn vị được bảo đảm.

Cần có hướng dẫn cụ thể 

Tuy nhiên, theo Giám đốc Cơ sở cai nghiện ma túy Thành phố Cần Thơ, trong quá trình thực hiện Nghị định số 116/2021/NĐ-CP, thành phố Cần Thơ gặp một số khó khăn, vướng mắc, đặc biệt liên quan đến công tác cai nghiện cho người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi bị đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.

Về chế độ học văn hoá, Điều 73 Nghị định 116 quy định "Người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi bị đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc được học văn hoá theo chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Việc học văn hoá đối với người chưa phổ cập giáo dục tiểu học là bắt buộc ... "

Theo Khoản 3 Điều 33 Luật Phòng chống ma túy quy đinh: "Thời hạn cai nghiện túy bắt buộc đối với người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi là từ đủ 6 tháng đến 12 tháng".

Như vậy, đối với người cai nghiện bắt buộc 6 tháng, ngoài thời gian cắt cơn giải độc, tham gia học tập, tư vấn, học nghề, chuẩn bị hòa nhập cộng đồng, thời gian còn lại không đủ để học văn hoá. Bên cạnh đó, người cai nghiện thuộc đối tượng trên đang quản lý tại Cơ sở không nhiều và không vào cùng một thời điểm, nên khó khăn trong việc tập trung mở các lớp dạy văn hóa.

Về chế độ giảm thời hạn đối với người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi tại cơ sở cai nghiện ma túy bắt buộc. Điều 72, Nghị định 116 quy định các chế độ khen thưởng, kỷ luật đối với người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi được thực hiện như đối tượng bị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc quy định tại Mục 5 Chương V của Nghị định này.

Tuy nhiên Pháp lệnh số 01/2022/UBTVQH15 ngày 24/3/2022 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định trình tự, thủ tục tòa án nhân dân xem xét, quyết định việc đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, không quy định trường hợp giảm thời hạn. Từ đó ảnh hưởng đến khả năng chấp hành nội quy, quy chế và phấn đấu của người cai nghiện trong thời gian chấp hành quyết định tại Cơ sở Cai nghiện ma túy bắt buộc.

Về giải quyết tái hòa nhập cộng đồng, Điều 62 Nghị định 116 quy định đối với người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi đã chấp hành xong quyết định mà không có gia đình đến đón thì Giám đốc cơ sở cai nghiện bắt buộc có trách nhiệm đưa về bàn giao tại gia đình hoặc UBND cấp xã nơi người sau cai nghiện cư trú. Đối với trường hợp này Cơ sở gặp khó trong bàn giao cho gia đình hoặc đưa về UBND nơi cư trú do không xác định được gia đình hoặc nơi cư trú.

Ngoài ra, ông Nguyễn Thanh Hòa cũng cho biết, Cơ sở cai nghiện ma túy thành phố Cần Thơ còn gặp một số khó khăn khác liên quan đến việc chuyển người chấp hành xong biện pháp cai nghiện bắt buộc vào cơ sở bảo trợ xã hội do hiện tại chưa có hướng dẫn về trình tự, biểu mẫu và điều kiện xác định người cai nghiện ốm yếu không có khả năng lao động, từ đó khó khăn trong việc đưa người cai nghiện vào cơ sở bảo trợ xã hội.

Hơn nữa, hiện tại viên chức phòng Y tế - Phục hồi sức khỏe chưa có trình độ bác sĩ và công tác tuyển dụng nhân sự có trình độ bác sĩ vào làm việc tại Cơ sở gặp không ít khó khăn hoặc không tuyển dụng được vì không có nhân sự dự tuyển.

Để tạo điều kiện hỗ trợ Cơ sở Cai nghiện ma túy thành phố Cần Thơ nói riêng, Cơ sở Cai nghiện ma túy cả nước nói chung khắc phục khó khăn, Cơ sở Cai nghiện ma túy thành phố Cần Thơ đề xuất các cơ quan liên quan có hướng dẫn cụ thể về chế độ học văn hoá đối với "Người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi bị đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc"; hướng dẫn về trình tự, biểu mẫu và điều kiện xác định người cai nghiện ốm yếu không có khả năng lao động, chuyển người sau cai nghiện vào cơ sở bảo trợ xã hội.

Cũng theo lãnh đạo Cơ sở, cần quy định thống nhất giữa Pháp lệnh số 01/2022/UBTVQH15 và Nghị định số 116 về chế độ giảm thời hạn đối với người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi tại cơ sở cai nghiện ma túy bắt buộc. Hướng dẫn về giải quyết tái hòa nhập cộng đồng đối với người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi đã chấp hành xong quyết định không xác định được gia đình hoặc nơi cư trú. Đồng thời có chính sách thu hút nhân sự có trình độ bác sĩ vào làm việc tại các cơ sở cai nghiện ma túy.