Nhất chi mai - thú chơi tao nhã và có giá "bỏng tay"

10:24 20/01

Nhất chi mai hay còn gọi là mai trắng, thuộc nhóm cây tứ quý, mang vẻ đẹp vừa thanh mỏng manh nhưng cũng rất đỗi mạnh mẽ, ngay thẳng, sức sống bền bỉ...

Tết đến xuân sang, người người lại đổ về làng hoa Nhật Tân (Tây Hồ, Hà Nội) để tìm đào phai, đào bích, nhưng nhiều khách sành chơi, lại về đây để săn lùng những gốc nhất chi mai đẹp, quý giá được người dân làng âm thầm trồng, lưu giữ bao đời nay.

nhat chi mai, thu choi tao nha co gia "bong tay" duoc san lung hinh 1
Nhất chi mai là loài hoa biểu tượng của mùa xuân đất Bắc.

Nhất chi mai vốn là loài hoa nằm trong nhóm tứ quý “tùng-cúc-trúc-mai”. Theo các bậc cao niên ở làng Nhật Tân, xưa kia, những gia đình sành chơi ở Hà Nội, nếu không phải là đào tiến vua thất thốn thì nhất định phải có nhất chi mai mới ra không khí Tết. Nhất chi mai là loài hoa vốn kén cả người chơi và cả người trồng, bởi vậy, mà đến nay chỉ còn vài gia đình trồng được nhất chi mai.

nhat chi mai, thu choi tao nha co gia "bong tay" duoc san lung hinh 2
Nhất chi mai hay còn gọi là mai trắng thuộc nhóm cây tứ quý tùng - cúc- trúc-mai.

Có đến hơn 25 năm gắn bó với loài hoa quý, nghệ nhân Đỗ Văn Lan, người đang sở hữu nhiều gốc mai nhất ở làng Nhật Tân chia sẻ, thú chơi nhất chi mai đã ăn sâu vào văn hóa người Việt, đặc biệt là người Hà Nội. Theo quan niệm của người xưa, hoa mai tượng trưng cho mùa xuân, một nhành mai trắng nở sáng bừng cả không gian Tết.

Theo nghệ nhân Đỗ Văn Lan, nhất chi mai là loài hoa đẹp, nhưng cũng rất kén người chơi, phải ai thực sự thích hoa, hiểu về hoa và văn hóa chơi hoa mới thấy hết được vẻ đẹp của một cây nhất chi mai. “Cũng bởi vậy mà có những người chơi mai đến 30 năm vẫn chưa biết hồn cây ở đâu”, ông Lan nói.

Trong văn hóa người Việt, cây mai vẫn được nhắc đến như một biểu tượng của phẩm chất người quân tử. Cành mai khẳng khiu, ngay thẳng, ngày thường trơ trụi chẳng khác nào cây củi khô, trải qua mùa đông lạnh giá, cây vẫn kiên cường, chỉ cần gặp vài giọt mưa xuân, mai lại trổ lộc, đơm hoa trắng tinh khôi. Ấy là sức sống tiềm tàng, vẻ đẹp rất đỗi thanh tao của loài hoa này. Cũng bởi vậy mà nhất chi mai được coi là “loài hoa quân tử”. Thú chơi mai cũng bởi vậy mà cầu kỳ, lắm công phu.

nhat chi mai, thu choi tao nha co gia "bong tay" duoc san lung hinh 3

“Mai là loài dễ sống, khi đủ điều kiện ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, mai sẽ cho ra nụ bên ngoài có màu vỏ đỗ xanh tơi, trong có màu đỏ son. Khoảng 2-3 ngày sau, cánh hoa bung nở, lúc này phía ngoài mép hoa vẫn có màu tím, sau đó chuyển dần sang màu tím hồng, rồi bay hết chỉ để lại cánh hoa trắng muốt. Mỗi bông mai hai bên đều có 2 lộc non, khi hoa tàn, các chân lộc lại nở nụ mới, cứ như vậy liên tiếp”, nghệ nhân Đỗ Văn Lan chia sẻ.

Theo ông Lan, mỗi bông nhất chia mai thường có từ 5-6 lớp cánh nhỏ xếp chồng lên nhau, cá biệt cũng có những bông có từ 8-9 lớp, hoa nở và tươi trong khoảng 10 ngày.

Một cây mai đẹp, phải ở cả dáng cây, sắc hoa và cả bộ rễ. “Vô nữ bất thành mai, vô thập bất thành tùng. Cây mai đẹp phải vừa có dáng vẻ kiên cường, mạnh mẽ, nhưng cũng phải nhẹ nhàng êm ả như người phụ nữ đoan trang, dịu hiền. Cây mai muốn đẹp phải có 4 dáng chuẩn gồm: trực, xiêu, hoành, thác đổ. Nhưng tính nghệ thuật không nằm ở dáng cây tự nhiên mà phải do bàn tay nghệ nhân uốn nắn, lên ý tưởng từ khi cây còn rất bé. Bàn tay uốn mai khéo phải là chỉ cần tác động nhẹ, mai đã đẹp, không được uốn quá nhiều đường âm, cũng không được quá nhiều đường dương. Nhất chi mai đẹp là các đường âm dương phải hài hòa. Nếu không biết lựa, miễn cưỡng mà uốn, thân mai chỉ được 1 năm là mục ruỗng”, ông Lan nói.

Là người có nhiều năm gắn bó với cây nhất chi mai, nghệ nhân Đỗ Văn Lan cho biết, đến nay chỉ còn vài sách cổ lưu lại những cách uốn mai, chủ yếu kinh nghiệm chơi và trồng mai nằm trong các làng nghề, mà các cụ cao niên trong làng chính là kho tàng sống về món văn hóa này.

Thú chơi "bỏng tay"

Theo nghệ nhân Đỗ Văn Lan, vẻ đẹp thanh khiết, cao sang của hoa mai xưa từng được Nguyễn Du so sánh với vẻ đẹp tâm hồn của Thúy Kiều: “mai cốt cách, tuyết tinh thần”, thú chơi nhất chi mai cũng bởi vậy mà xưa nay rất kén người chơi, chỉ có những tao nhân mặc khách đất kinh kỳ mới thưởng loài hoa quý này. Xưa Cao Bá Quát từng có câu thơ: Thập thủ luân giao cầu cổ kiến- Nhất sinh đê thủ bái mai hoa”. Tạm dịch là “Mười năm đi tìm gươm báu- Một đời chỉ biết cúi đầu trước hoa mai”.

nhat chi mai, thu choi tao nha co gia "bong tay" duoc san lung hinh 4

Nghệ nhân Lan cho biết, những năm gần đây, thú chơi nhất chi mai dần trở nên thịnh hành hơn trong giới chơi hoa Hà thành. Giá mỗi chậu hoa mai mua đứt cũng vài triệu, có cây lên đến vài trăm triệu. Nhiều gốc mai quý, có tuổi đời hàng chục năm, các chủ vườn thường chỉ cho thuê chứ nhất quyết không bán.

Nhất chi mai được ví như thú chơi tao nhã nhưng "bỏng tay" của người Hà Nội nay, dù thích, nhưng không phải ai cũng đủ tiềm lực kinh tế.

Ông Lan kể, suốt hàng chục năm trồng mai, ông đã gặp những vị khách mê mai lắm, đến mức chỉ cần cây quý, đẹp, thì giá nào cũng mua. “Từng có khách mua mai về bày đến kín cả phòng khách vì mê quá’, ông Lan kể.

Cùng với hoa đào, hoa mai là một trong những biểu tượng của mùa xuân bắc Việt, thấy nhất chi mai là thấy xuân, thấy Tết. Trong cái mưa lây phây, gió lành lạnh, hương trầm, đèn nến, bên mâm cỗ giao thừa, nhất chi mai bung nở hoa trắng được cho là báo hiệu năm mới với nhiều may mắn, tốt lành./.

Nguyễn Trang/VOV.VN

( Nguồn VOV.VN)

Bình luận

Tối thiểu 10 chữ Tiếng việt có dấu Không chứa liên kết

Gửi bình luận
Đang phát:
Phim tài liệu: Việt Nam thời đại HCM – Biên niên sử truyền hình T8 ( năm1951)
Video Player
Thời sự tối 17/6/2025

CHƯƠNG TRÌNH TRUYỀN HÌNH 18/06/2025

05:30Giới thiệu chương trình trong ngày
05:35Nhìn ra tỉnh bạn
06:05Chương trình tiếng Thái
06:20Phóng sự: Tăng giá điện tác động đến kinh tế của người dân và doanh nghiệp
06:30Thời sự sáng
07:00Chuyên mục CCB: CCB huyện Yên Thủy giúp nhau phát triển kinh tế
07:10Phóng sự: Hiệu quả nguồn vốn Chương trình PTKT vùng DTTS của huyện Lạc Thủy
07:20Chương trình thiếu nhi
07:30Phim tài liệu: Việt Nam thời đại HCM – Biên niên sử truyền hình T8 ( năm1951)
08:00Phim truyện: Chân tướng T10
08:45Giới thiệu văn bản pháp luật
08:50Nhìn ra tỉnh bạn
09:20Chuyên mục Xây dựng Đảng: Các địa phương chuẩn bị Đại hội
09:30Khám phá thế giới
10:00Phim truyện: Ngôi nhà bí mật T65
10:45Chương trình tiếng Mường
11:00Chuyên mục Món ngon
11:15Trang thiếu nhi
11:30Phóng sự: Hòa Bình sau 10 năm thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị
11:45Thời sự trưa
12:00Phim truyện: Người vợ hoàn hảo T12
12:45Giai điệu trẻ
13:15Vòng quanh thế giới
13:40Phóng sự: Tăng cường kiểm tra sản xuất, buôn bán thuốc và thực phẩm chức năng
13:50Chuyên mục An ninh Hoà Bình
14:05Bạn của nhà nông
14:35Chương trình tiếng Mường
14:50Chương trình: Có thể bạn chưa biết
15:00Phim truyện: Nhân tình của tổng tài T17
15:45Thời sự chiều
16:00Bản tin thế thao
16:05Chương trình VHNT
16:35Tọa đàm: Hiệu quả nguồn vốn ĐT Chương trình PTKT XH vùng ĐB DTTS
17:00Phóng sự: Hiến máu cứu người – Nghĩa cử cao đẹp
17:15Chuyên mục KTTT: Phát triển HTX nông nghiệp hàng hóa
17:30Phim truyện: Mỹ vị nhân gian T53
18:15Chương trình thiếu nhi
18:30Phim tài liệu: Việt Nam thời đại HCM – Biên niên sử truyền hình T9 ( năm1952)
19:00Tiếp sóng Thời sự Đài THVN
19:45Thời sự Hòa Bình tối
20:15Phóng sự: Công tác dân số trong tình hình mới hiện nay
20:25Phim truyện: Người vợ hoàn hảo T8
21:15Chương trình tiếng Thái
21:30Phim truyện: Can đảm để yêu T9
22:10Chuyên mục Khuyến nông: Công tác chuẩn bị cho vụ lúa Hè Thu
22:20Ký sự: Tinh Hoa xứ Quảng – nét hoa Kim Bồng
22:40Thời sự Hòa Bình đêm
22:55Bản tin thể thao
23:00Phim truyện: Chân tướng T12
23:55 GTCT đêm

CHƯƠNG TRÌNH PHÁT THANH 18/06/2025

05:00Giới thiệu chương trình
05:05Chương trình Tiếng Thái
05:30Chương trình Thời sự sáng
06:00Giới thiệu nối sóng (VOV)
09:00Chương trình Thiếu nhi
09:30Chương trình phát thanh Đời sống xã hội
10:10Chuyên mục Xây dựng Đảng
10:20Chương trình Văn hóa Hòa Bình
10:30Chương trình tiếng Mường
11:00Chương trình Phát thanh Dòng chảy cuộc sống
11:30Chương trình Thời sự
12:00Giới thiệu nối sóng (VOV)
15:05Chương trình Thiếu nhi
15:30Chương trình phát thanh Đời sống xã Hội
16:10Chuyên mục Đại đoàn kết toàn dân
16:20Chuyên mục Văn hóa bốn phương
16:30Chuyên mục Tiếp chuyện bạn nghe đài
16:40Chương trình Tiếng Thái
17:00Chương trình Thời sự chiều
17:30Chương trình Phát thanh Dòng chảy cuộc sống
18:00Chương trình Tiếng Mường
18:30Chương trình Thời sự tối
19:00Đọc truyện giúp bạn: Anna Carennina
19:30Giới thiệu nối sóng (VOV)
21:30Chuyên mục Tiếp chuyện bạn nghe đài
21:40Chuyên mục Đại đoàn kết toàn dân
21:50Chuyên mục Văn hóa bốn phương
22:00Chào cuối ngày
HÒA BÌNH
Weather Hoa binh
overcast clouds
27°C
0.73m/s 86%
19/06
Weather Hoa binh
35°C
26°C
20/06
Weather Hoa binh
31°C
26°C
21/06
Weather Hoa binh
27°C
25°C