Bảo tồn và phát huy hiệu quả giá trị di sản văn hóa phi vật thể ở miền Trung

08:55 03/10

 Ngày 28/9, tại Đà Nẵng, Viện Khoa học xã hội vùng Trung Bộ phối hợp với Học viện Chính trị khu vực III tổ chức Hội thảo khoa học Di sản văn hoá phi vật thể vùng Trung Bộ, để nhận diện, tìm kiếm những giải pháp thiết thực trong bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể vùng Trung Bộ.

Bảo tồn và phát huy hiệu quả giá trị di sản văn hóa phi vật thể ở miền Trung - Ảnh 1.
Chương trình biểu diễn hô hát bài chòi phục vụ du khách tại phố cổ Hội An
Ảnh VGP/Nhật Anh

Phát biểu tại hội thảo, TS. Trần Minh Đức, Viện Khoa học xã hội vùng Trung Bộ cho hay, theo thống kê sơ bộ của ngành văn hóa các địa phương, ở miền Trung có hàng nghìn di sản văn hóa phi vật thể, với đủ các loại hình, như tiếng nói, chữ viết, ngữ văn dân gian, nghệ thuật trình diễn dân gian, tập quán xã hội và tín ngưỡng, lễ hội truyền thống, nghề thủ công truyền thống và tri thức dân gian.

Đây cũng là khu vực có nhiều di sản văn hóa phi vật thể được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đặc biệt hơn, trong tổng số 15 di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam được UNESCO vinh danh, ở miền Trung đã có 4 di sản, bao gồm: Nghệ thuật bài chòi Trung Bộ, Nhã nhạc cung đình Huế, Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh và Nghệ thuật làm gốm của người Chăm.

Thời gian qua, với nỗ lực không ngừng của cộng đồng thực hành di sản, nhiều di sản văn hóa phi vật thể ở đây không những được bảo vệ tốt mà đã trở thành sản phẩm du lịch thu hút khách trong và ngoài nước, tạo nên thương hiệu, dấu ấn riêng của địa phương có di sản.

Tuy nhiên, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể miền Trung vẫn còn đó nhiều hạn chế, thậm chí đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức trong bối cảnh toàn cầu hóa. Thực tế cho thấy giá trị, tiềm năng của di sản văn hóa chưa được nhận diện và phát huy đúng mức. Công tác xã hội hóa, huy động các nguồn lực tham gia vào hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể còn nhiều bất cập. Vậy nên, nhiều di sản văn hóa phi vật thể có nguy cơ mai một, thậm chí bị lãng quên.

Theo ông Bùi Văn Tiếng, Chủ tịch Hội khoa học lịch sử TP. Đà Nẵng, hành trình bảo tồn di sản Nghệ thuật bài chòi hiện nay ở Đà Nẵng chủ yếu mới dừng lại ở việc sân khấu hóa và chủ yếu cũng mới dừng lại ở nghệ thuật hô/hát, trong khi bản chất của bài chòi là một trò chơi dân gian với những người chơi bài cụ thể ngồi trên các chòi hào hứng thắng-thua. Rõ ràng sức hấp dẫn của bài chòi không chỉ nằm ở những lời hô/hát, mà còn nằm ở sự bất ngờ khó đoán định của các quân bài ấy. Cũng như tuồng, khó khăn lớn nhất của việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản bài chòi ở Đà Nẵng hiện nay là thiếu trầm trọng nghệ nhân và nhạc công.

Ông Tiếng cho rằng, giải pháp quan trọng nhất để tháo gỡ, khắc phục các hạn chế nêu trên trong bảo tồn phát huy các di sản văn hóa phi vật thể trên lĩnh vực nghệ thuật trình diễn dân gian là cần phổ cập toàn thành phố việc đưa tuồng và bài chòi vào trường phổ thông; đưa hai di sản cấp quốc gia này thành bộ môn đào tạo hẳn hoi trong Trường Cao đẳng nghệ thuật Đà Nẵng, đi đôi với việc truyền nghề trực tiếp từ những nghệ sĩ tuồng và nghệ nhân hô/hát bài chòi ở Nhà hát Tuồng Nguyễn Hiển Dĩnh cũng như ở các câu lạc bộ bài chòi...

Đối với nhân lực sáng tác kịch bản tuồng/bài chòi, Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Đà Nẵng cần tổ chức những trại sáng tác hằng năm nhằm tạo sân chơi cho người trong nghề sáng tạo kịch bản cũng như trao đổi/học hỏi lẫn nhau về kinh nghệm sáng tạo kịch bản

TS. Vũ Đình Anh, Học viện Chính trị khu vực III cho hay, trong thời gian qua, nhiều địa phương miền Trung đã bảo tồn và phát huy tốt các hình thức diễn xướng phục vụ phát triển kinh tế-xã hội, nhất là gắn với hoạt động du lịch. Ở Thừa Thiên Huế, rất nhiều hình thức múa cung đình cũng như múa dân gian là những chương trình hấp dẫn trong các kỳồestival Huế; cùng với đó là các dịch vụ ca Huế trên sông Hương, các vũ khúc cung đình, nhã nhạc cung đình ở Nhà hát Duyệt Thị Đường, Hoàng cung Huế…

Còn ở Đà Nẵng đã tổ chức biểu diễn tuồng định kỳ hàng tuần để đón du khách tại Nhà hát tuồng Nguyễn Hiển Dĩnh, tổ chức đánh và hô bài chòi ở ven sông bên cầu Rồng… Quảng Nam tổ chức biểu diễn nghệ thuật như hô bài chòi, hát bộ, hò Quảng trong các chương trình đêm phố cổ ở Hội An, múa tâng tung da dá ở các làng du lịch cộng đồng ở Đông Giang và Nam Giang, múa Chăm ở Mỹ Sơn…

Dù quá trình khai thác đã đạt được những kết quả nhất định, nhưng do số đông du khách ít am hiểu các bộ môn này, khâu quảng bá chưa rộng rãi nên chưa thật sự thu hút được đông người xem. Môi trường diễn xướng, lối sống, nếp sống, phong tục, tập quán có nhiều thay đổi theo chiều hướng hiện đại, sống nhanh, không thuận lợi cho nghệ thuật diễn xướng truyền thống.

Do vậy, để nâng cao hiệu quả phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể, TS. Vũ Đình Anh cho rằng, các địa phương cần nghiên cứu, hoàn thiện các sản phẩm, dịch vụ từ di sản văn hóa phi vật thể đáp ứng nhu cầu thị trường hiện nay.

Trong các cách thức phát huy thì gắn với phát triển du lịch là khả thi và đạt được nhiều kết quả. Các địa phương trong miền Trung cần tiếp tục khai thác theo hướng này. Cần có những sáng tạo để có thể xây dựng nên các sản phẩm du lịch phù hợp mà không đánh mất bản sắc văn hóa.

Bên cạnh đó, để thu hút được đông người thưởng thức, cần tuyên truyền, phổ biến cho người dân, cho du khách nâng cao năng lực hiểu biết, cảm thụ các sản phẩm và dịch vụ văn hóa.

Nhật Anh ( Theo Chinhphu.vn)

Bình luận

Tối thiểu 10 chữ Tiếng việt có dấu Không chứa liên kết

Gửi bình luận
Video Player
Thời sự tối 5/6/2025

CHƯƠNG TRÌNH TRUYỀN HÌNH 06/06/2025

05:30Giới thiệu chương trình trong ngày
05:35Tình khúc Belero
06:05Chương trình tiếng Mường
06:20Phóng sự: Điểm mới trong kỳ thi vào lớp 10 năm 2025
06:30Thời sự sáng
06:55Phóng sự: Vấn đề bảo vệ môi trường tại các cơ sở sản xuất
07:10Phóng sự: Mai Châu dồn sức cho đồng bào vùng dân tộc thiểu số
07:20Chương trình Thiếu nhi
07:30Trang địa phương huyện Mai Châu
07:45Trang địa phương huyện Lạc Thủy
08:00Phim truyện: Truy nã đặc biệt T28
08:45Giới thiệu văn bản pháp luật
08:50Phóng sự: Hiệu quả mô hình PTKT tạo sinh kế cùng đồng bào DTTS
09:05Tọa đàm: Bảo vệ quyền trẻ em trong giai đoạn mở cửa
09:25Bạn của nhà nông
09:50Chuyên mục Chuyển đổi số: Chuyển đổi số trong lĩnh vực trồng trọt
10:00Phim truyện: Ngôi nhà bí mật 53
10:45Chương trình tiếng Thái
11:00Tạp chí Lao động công đoàn: Tăng cường cải tiến kỹ thuật tại công đoàn cơ sở
11:15Tạp chí Thông tin kinh tế
11:30Phóng sự: Phát triển du lịch gắn với bảo tồn nét văn hóa truyền thống
11:45Thời sự trưa
12:00Phim truyện: Yêu không lối thoát T31 ( Hết )
12:45Nhịp cầu âm nhạc
13:15Thế giới quanh ta
13:40Phóng sự: Lương Sơn tập trung thực hiện PTKT -XH 6 tháng đầu năm 2025
13:50Chuyên mục Xây dựng Đảng: Yên Thủy với công tác XD Đảng trong tình hình mới
14:05Thế giới động vật
14:35Chương trình tiếng Thái
14:50Phóng sự: Hòa Bình khẩn trương khắc phục những điểm sạt lở do mưa lũ
15:00Phim truyện: Nhân tình của tổng tài T5
15:45Thời sự chiều
16:00Bản tin thế thao
16:05Nhìn ra tỉnh bạn
16:35Ký sự Tinh Hoa xứ Quảng – Vọng mãi tiếng trống Lâm Yên
17:00Có thể bạn chưa biết
17:20Phóng sự: Tăng cường cảnh báo lừa đảo trên mạng tại vùng sâu, xa
17:30Phim truyện: Mỹ vị nhân gian T41
18:15Chương trình Thiếu nhi
18:30Trang địa phương thành phố Hòa Bình
18:45Trang địa phương huyện Lương Sơn
19:00Tiếp sóng Thời sự Đài THVN
19:45Thời sự Hòa Bình tối
20:15Phóng sự: Thực trạng vấn đề sân chơi trong dịp hè tại các địa phương
20:25Phim truyện: Yêu không lối thoát T29
21:15Chương trình tiếng Mường
21:30Phim truyện: Nhân tình của tổng tài T38
22:10Phóng sự: Lương Sơn chuẩn bị cho kỳ thi tốt nghiệp THPT
22:20Phóng sự: Đẩy nhanh tiến độ xóa nhà tạm, dột nát tại các địa phương
22:30Thời sự Hòa Bình đêm
23:05Bản tin thể thao
23:10Phim truyện: Truy nã đặc biệt T30 ( Hết )
23:55GTCT đêm

CHƯƠNG TRÌNH PHÁT THANH 06/06/2025

05:00Giới thiệu chương trình
05:10Chương trình Tiếng Thái
05:30Chương trình Thời sự sáng
06:00Giới thiệu nối sóng (VOV)
09:03Chương trình Nhịp sống Đất mường
09:30Chương trình phát thanh Đời sống xã hội
10:10Chuyên mục Người cao tuổi
10:20Chuyên mục Văn hóa Hòa Bình
10:30Chương trình tiếng Mường
11:00Chương trình Phát thanh Dòng chảy cuộc sống
11:30Chương trình Thời sự trưa
12:00Giới thiệu nối sóng (VOV)
15:03Chương trình Nhịp sống đất Mường
15:30Chương trình Phát thanh Đời sống xã Hội
16:10Chuyên mục Cựu chiến binh
16:20Chuyên mục Những bông hoa giữa đời thường
16:30Chuyên mục Văn hóa Hòa Bình
16:40Chương trình Tiếng Thái
17:00Chương trình thời sự chiều
17:30Chương trình Phát thanh Dòng chảy cuộc sống
18:00Chương trình Tiếng Mường
18:30Chương trình Thời sự tối
19:00Chương trình Đọc truyện giúp bạn
19:30Giới thiệu nối sóng (VOV)
21:30Chuyên mục Văn hóa Hòa Bình
21:40Chuyên mục Cựu chiến binh
21:50Chuyên mục Những bông hoa giữa đời thường
22:00Chào cuối ngày
HÒA BÌNH
Weather Hoa binh
Mây rải rác
25°C
1.48m/s 95%
07/06
Weather Hoa binh
34°C
25°C
08/06
Weather Hoa binh
35°C
26°C
09/06
Weather Hoa binh
28°C
24°C