Người được tiêm vaccine có thể phát tán virus SARS-CoV-2 hay không?

Vaccine có thể ngăn ngừa hoàn toàn sự lây nhiễm không?

 Câu trả lời là không. Theo nhà vi sinh học Deborah Fuller thuộc Trường Y Đại học Washington chuyên nghiên cứu về vaccine, chúng ta vẫn có thể mắc Covid-19 sau khi được tiêm vaccine. Tuy nhiên, nguy cơ tình trạng bệnh diễn biến nghiêm trọng gần như bằng 0.

Nhiều người cho rằng vaccine hoạt động giống như một tấm khiên chắn, ngăn cản virus lây nhiễm vào các tế bào. Tuy nhiên, trong hầu hết trường hợp, người được tiêm vaccine được bảo vệ khỏi dịch bệnh do virus gây ra chứ không hoàn toàn là sự lây nhiễm.

Bên cạnh đó, do hệ thống miễn dịch của mỗi người khác nhau nên khi vaccine có hiệu quả 95% thì tức là chỉ 95% người được tiêm vaccine sẽ không mắc bệnh. Những người này có thể hoàn toàn được bảo vệ khỏi sự lây nhiễm hoặc họ có thể mắc bệnh nhưng vẫn ở tình trạng tiền triệu chứng, bởi hệ miễn dịch của họ có thể loại bỏ virus rất nhanh chóng.

5% những người được tiêm vaccine còn lại vẫn có thể mắc bệnh nhưng không nghiêm trọng tới mức phải nhập viện.

Vaccine không bảo vệ chúng ta 100% khỏi việc bị nhiễm bệnh nhưng nó giúp thúc đẩy hệ miễn dịch trở nên mạnh hơn khi đối phó với virus SARS-CoV-2. Dù kết quả như thế nào, dù chúng ta hoàn toàn được bảo vệ khỏi Covid-19 hay chỉ được bảo vệ phần nào trước dịch bệnh này thì cơ thể chúng ta cũng ở trong trạng thái tốt hơn khi gặp phải virus so với lúc chưa được tiêm vaccine.

Mắc bệnh có luôn đồng nghĩa với lây nhiễm?

Sự lây nhiễm xảy ra khi có đủ phân tử virus được truyền từ một người mắc bệnh sang một người chưa mắc bệnh. Về lý thuyết, bất kỳ ai mắc Covid-19 đều có nguy cơ lây nhiễm, tuy nhiên, vaccine sẽ làm giảm khả năng đó.

Nhìn chung, nếu vacicne không thể hoàn toàn ngăn chặn sự lây nhiễm thì nó cũng giảm đáng kể lượng virus thoát ra từ miệng hoặc mũi của chúng ta. Đây là một dấu hiệu tích cực. Lượng virus thoát ra ít hơn, tức là nguy cơ lây nhiễm sang người khác sẽ thấp hơn.

Trong một thử nghiệm gần đây, các nhà khoa học Israel đã tiến hành nghiên cứu trên 2.897 người được tiêm vaccine Covid-19 nhằm xem xét những dấu hiệu mắc bệnh. Hầu hết các trường hợp đều không phát hiện thấy sự tồn tại của virus SARS-CoV-2 nhưng phần nhỏ những người mắc bệnh thì cũng chỉ có 1/4 lượng virus trong cơ thể so với những người chưa được tiêm vaccine vào cùng thời điểm sau khi nhiễm virus.

Lượng virus ít hơn tức là sẽ có ít nguy cơ lây lan virus hơn và nếu lượng virus trong cơ thể chúng ta thấp, khả năng lây nhiễm gần như tiến gần đến mức bằng 0.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu không biết giới hạn của virus SARS-CoV-2 là ở ngưỡng nào và bởi vaccine không cung cấp 100% sự bảo vệ khỏi dịch bệnh nên Trung tâm Ngăn ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh Mỹ khuyến cáo mọi người vẫn cần tiếp tục đeo khẩu trang và duy trì giãn các xã hội thậm chí sau khi được tiêm vaccine.

Nguy cơ từ các biến thể mới SARS-CoV-2

Các biến thể của virus SARS-CoV-2 đã xuất hiện trong những tháng gần đây và các nghiên cứu cho thấy vaccine đã giảm hiệu quả trước một số biến thể nhất định, chẳng hạn như B1351 được phát hiện lần đầu ở Nam Phi.

Mỗi lần virus SARS-CoV-2 nhân bản, nó lại tạo ra những đột biến mới. Trong những tháng gần đây, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra các biến thể mới có khả năng lây nhiễm cao hơn, tức là một người chỉ cần hít thở trong môi trường có biến thể này cũng có thể mắc bệnh và các biến thể dễ lây nhiễm hơn đồng nghĩa với việc chúng sẽ tăng lượng virus mà một người có thể lây lan. Theo những dữ liệu ban đầu, các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra ít nhất 1 biến thể có khả năng thoát khỏi hệ miễn dịch dễ dàng hơn.

Vậy những diễn biến trên có liên quan như thế nào đến vaccine Covid-19 và sự lây nhiễm?

Với biến thể ở Nam Phi, các vaccine vẫn cung cấp sự bảo vệ là hơn 85%, tức là không mắc Covid-19 ở thể nặng. Tuy nhiên, nếu tính cả các ca ở thể vừa và nhẹ thì vaccine chỉ cung cấp sự bảo vệ từ 50 - 60%.

Điều đó cũng đồng nghĩa với việc ít nhất 40% những người được tiêm vaccine vẫn có thể mắc bệnh và có đủ lượng virus trong cơ thể để gây ra một ca bệnh dạng trung bình.

Nếu người được tiêm vaccine có nhiều virus trong cơ thể hơn và cần lượng virus ít hơn để lây sang người khác thì khả năng cao là một người tiêm vaccine vẫn có thể làm lây lan các biến thể mới của SARS-CoV-2.

Nếu mọi chuyện diễn ra suôn sẻ, vaccine sẽ sớm làm giảm tỷ lệ các ca Covid-19 nghiêm trọng và các ca tử vong trên thế giới. Tuy nhiên, do sự xuất hiện của các biến thể mới, những người được tiêm vaccine vẫn có khả năng lây lan virus sang người khác, dù đã được tiêm vaccine hay là không.

Điều đó đồng nghĩa với việc sẽ mất nhiều thời gian hơn để vaccine làm giảm sự lây nhiễm và để người dân trên thế giới đạt được miễn dịch cộng đồng./.