Phiên tòa xét xử việc bồi thường cho gia đình chịu án oan 28 năm ở Điện Biên

Sáng 20/9, Toà án Nhân dân tỉnh Điện Biên tổ chức phiên toà sơ thẩm xét xử công khai lại vụ án dân sự thụ lý số 02 ngày 18/12/2019 về việc “Yêu cầu bồi thường thiệt hại trong quá trình tố tụng hình sự”.

Theo đó TAND tỉnh Điện Biên bị gia đình bà Đặng Thị Nga (trú tại khối Sơn Thủy, thị trấn Tuần Giáo, huyện Tuần Giáo) là gia đình trong vụ án oan giết chồng, giết cha 28 năm về trước đã được tổ chức xin lỗi công khai, khởi kiện về việc giải quyết bồi thường thiệt hại cho gia đình sau nhiều lần thương lượng bất thành.

Phiên tòa sáng 20/9

Chấp nhận mức bồi thường 5,7 tỷ đồng

Theo ông Trịnh Huy Dương (con trai thứ hai của bà Đặng Thị Nga), tại lần thương lượng thứ 5, TAND tỉnh Điện Biên đã có quyết định giải quyết bồi thường thiệt hại oan sai cho gia đình với tổng số tiền 3,6 tỉ đồng, thấp hơn quá nhiều so với số tiền đã tạm thống nhất được tại 2 lần thương lượng trước đó diễn ra vào giữa tháng 5 và tháng 7 của năm 2018 là gần 13 tỷ đồng.

Các nội dung đạt được trong 2 lần này, gồm: Bồi thường thiệt hại do thu nhập bị mất, bồi thường thiệt hại tổn thất về sức khỏe; tiền tổn thất, thiệt hại về tinh thần cho bà Đặng Thị Nga, cũng như 3 người con Trịnh Huy Dũng, Trịnh Thị Ngọc, Trịnh Việt Vương; tiền thuốc bồi dưỡng sức khỏe đối với riêng bà Nga trong 28 năm; chi phí khai quật, mai táng, thuê luật sư; các khoản bồi thường thiệt hại cho ông Trịnh Công Hiến (con trai cả của bà Nga, đã mất); các khoản bồi thường thiệt hại cho ông Trịnh Huy Dương (con trai thứ hai của bà Nga), các khoản bồi thường hợp lý khác theo quy định của pháp luật…

Tuy nhiên, tại lần thương lượng thứ 5, TAND tỉnh Điện Biên chỉ đồng ý mức tiền bồi thường thiệt hại 3,6 tỉ đồng cho gia đình gồm: Bồi thường cho bà Đặng Thị Nga 1,8 tỉ đồng (tiền thiệt hại sức khỏe trong 28 năm là 70 triệu đồng, thiệt hại tinh thần 1,32 tỉ đồng, chi phí khiếu nại 282 triệu đồng); ông Trịnh Huy Dương 899 triệu đồng (gồm thiệt hại thu nhập thực tế 242 triệu đồng, tổn thất tinh thần 264 triệu đồng, chi phí khiếu nại 272 triệu đồng); ông Trịnh Công Hiến 894 triệu đồng (gồm thiệt hại thu nhập thực tế 242 triệu đồng, tổn thất tinh thần 500 triệu đồng, chi phí khiếu nại 116 triệu đồng).

Anh Trịnh Huy Dương - áo xanh (con trai thứ hai của bà Đặng Thị Nga) cho rằng

Không chấp nhận mức bồi thường, gia đình đành nộp đơn khởi kiện TAND tỉnh Điện Biên, yêu cầu xem xét lại việc giải quyết bồi thường oan sai cho gia đình.

Sáng 17/7/2020, Tòa án Nhân dân tỉnh Điện Biên đã mở phiên tòa xét xử vụ kiện, tuy nhiên sau đó đã phải hoãn xử. Lý do là ngay khi phiên tòa bắt đầu, Luật sư Vũ Thị Nga, Trưởng văn phòng luật sư Công lý Việt (luật sư bảo vệ quyền lợi cho gia đình) đã đề nghị thay Thẩm phán Chủ tọa phiên tòa để đảm bảo khách quan vì Thẩm phán Hoàng Thị Hòa chính là thẩm phán từng được phân công giải quyết khiếu nại của gia đình bà Nga đối với quyết định bồi thường oan của TAND tỉnh Điện Biên.

Ngay khi có ý kiến của Luật sư, cả đại diện Viện kiểm sát và bị đơn (đại diện TAND tỉnh Điện Biên) đều không đồng ý với yêu cầu của luật sư. Nhưng sau 30 phút hội ý, Hội đồng xét xử lại có quyết định khá bất ngờ là hoãn phiên tòa.

Sáng 20/9, Tòa án Nhân dân tỉnh Điện Biên quyết định mở lại phiên xét xử sơ thẩm vụ án dân sự này với Hội đồng xét xử gồm: Bà Bùi Thị Thu Hằng, Thẩm phán – Chủ tọa phiên tòa; Hội thẩm nhân dân là các bà Hà Thị Vũ và Kháng Mai Thu. Về phía bị đơn có ông Lương Tiến Phương, Phó Chánh án Tòa án Nhân dân tỉnh Điện Biên (là người đại diện theo ủy quyền của bị đơn Tòa án Nhân dân tỉnh Điện Biên). Đúng 8h30 phút phiên tòa bắt đầu, sau khi lấy ý kiến thống nhất của 2 bên nguyên đơn và bị đơn, hội đồng xét xử đồng ý cho thương lượng lần cuối cùng.

Sau khi thương lượng lần 6 trực tiếp, Tòa án Nhân dân tỉnh Điện Biên và gia đình bà Đặng Thị Nga đã lập biên bản thống nhất tổng số tiền bồi thường là hơn 5,7 tỷ đồng. Trong đó bồi thường cho bà Đặng Thị Nga gần 2,5 tỷ đồng; ông Trịnh Công Hiến 939 triệu đồng; ông Trịnh Huy Dương hơn 2,2 tỷ đồng; bồi thường cho các ông Trịnh Việt Dũng, bà Trịnh Thị Ngọc, ông Trịnh Việt Vương tổng số tiền hơn 44 triệu đồng. Việc chi trả bồi thường thiệt hại được thực hiện theo phương thức chuyển khoản vào tài khoản ngân hàng.

Tại phiên tòa nguyên đơn cũng đã nêu rõ những bất cập trong việc bồi thường như, kéo dài thời gian, bất cập trong các quy định giải quyết bồi thường, những thiệt hại thực tế chưa được xem xét đến. Tuy nhiên, khi đại diện của nguyên đơn cho rằng mẹ mình đến thời điểm này đã rất yếu, mọi kết quả bồi thường không còn ý nghĩa nữa nên không có ý kiến gì thêm, yêu cầu chấm dứt mọi việc ngay tại phiên tòa này.

Chia sẻ với phóng viên VOV, anh Trịnh Huy Dương (con trai thứ hai của bà Đặng Thị Nga) cho rằng, việc miễn cưỡng đồng thuận với mức tiền bồi thường này là do 3 năm qua mẹ mình đã quá yếu và bản thân những người trong gia đình cũng không còn sức lực để đi khiếu kiện, kinh tế kiệt quệ. Nếu phải tiếp tục chờ đợi, theo đuổi tiếp sẽ chưa biết đến lúc nào mới có thể chấm dứt. Từ ngày được minh oan, xin lỗi công khai cũng đã kéo dài tới gần 3 năm liền. Do đó gia đình chấp nhận mức tiền bồi thường 5,7 tỷ đồng để dành thời gian tập trung chăm sóc sức khỏe cho mẹ. Bởi nếu người đã chết, tiền bồi thường có bao nhiêu đi nữa cũng sẽ chẳng còn ý nghĩa!

Hung thủ thực sự vẫn còn trong bóng tối

Kỳ án oan 28 năm dưới chân đèo Pha Đin của gia đình bà Đặng Thị Nga là một câu chuyện buồn, một thảm án đối với gia đình khi các thành viên không ai có công ăn việc làm ổn định, người thì đã chết.

Anh Trịnh Huy Dương cho biết, người anh trai mình là Trịnh Công Hiến từ một thanh niên hoàn thành nghĩa vụ khỏe mạnh, khi có bản án oan không dám về nhà, sống lang thang nằm vạ vật tại nghĩa trang và qua đời trước khi được minh oan.

Bản thân cũng phải sống lang thang khắp các xóm bụi, bãi rác mà không có một đồng trong tay, không có công ăn việc làm hay một tờ giấy tạm trú nào vì đều có xác nhận có tiền sự giết bố đẻ. Việc nhận lại số tiền hơn 5,7 tỷ đồng bồi thường là một điều đau đớn đối với cả gia đình. Tuy nhiên, vì không còn khả năng theo đuổi khiến kiện, sức khỏe các thành viên trong gia đình đã suy yếu và kiệt quệ nên muốn sớm dứt điểm mọi việc ngay phiên tòa này.

Điều trăn trở nhất hiện nay của các thành viên trong gia đình không phải còn được bao nhiêu tiền bồi thường mà là sức khỏe của mẹ già và bản chất thật vụ án vẫn chưa được làm rõ. Vụ án vẫn chưa được lật lại để điều tra, hung thủ thực sự vẫn còn trong bóng tối. Các cơ quan chức năng chỉ trả lời gia đình là hết thời hạn tố tụng và không điều tra lại. Do đó đây vẫn là một kết thúc chưa thực sự có hậu đối với gia đình sau từng ấy năm đằng đẵng đi tìm công lý./.

Theo nội dung vụ án, năm 1989, thi thể ông Trịnh Huy Tùng (chồng bà Đặng Thị Nga) được tìm thấy dưới giếng. Cơ quan Công an huyện Tuần Giáo đã khởi tố, bắt giam ba mẹ con bà Nga để điều tra về tội giết người.

Năm 1990, Tòa án Nhân dân tỉnh Lai Châu cũ (nay là Điện Biên) mở phiên xử sơ thẩm và phạt bà Đặng Thị Nga 36 tháng tù treo về tội che giấu tội phạm. Hai con trai của bà Nga là Trịnh Công Hiến và Trịnh Huy Dương bị tòa buộc tội đã giết ông Tùng, tuyên án lần lượt 18 năm tù và 12 năm tù.

“Được” hưởng án treo, bà Nga lặn lội đến khắp các cơ quan trung ương kêu oan cho mình và hai con. Sau đó, Tòa phúc thẩm Tòa án Nhân dân Tối cao tại Hà Nội đã tuyên hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại.

Tháng 01/1992, trong quá trình điều tra lại, Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Lai Châu cũ có quyết định hủy bỏ việc tạm giam với anh Hiến và anh Dương sau 28 tháng tạm giam. Tuy nhiên, cũng kể từ đó vụ án bị treo lơ lửng gần 30 năm mà không có bất cứ kết luận nào dù gia đình bà Nga liên tục gửi đơn kêu oan.

Ba mẹ con dù được “tự do” bên ngoài nhưng tội danh giết người và che giấu tội phạm vẫn ngày ngày đeo bám.

Năm 2016, cơ quan tố tụng liên ngành tỉnh Điện Biên vào cuộc để giải quyết đơn kêu oan của bà Nga và con trai.

Tháng 9/2017, Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao Nguyễn Hòa Bình đã đề nghị cơ quan tố tụng liên ngành sớm giải quyết vụ án oan dưới chân đèo Pha Đin.

Tháng 10/2017, cơ quan tố tụng liên ngành đã quyết định đình chỉ bị can, tuyên bố bà Nga và hai con trai không phạm tội giết người và che giấu tội phạm.

Sáng 24/10/2017, tại huyện Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên, Tòa án nhân dân tỉnh Điện Biên tổ chức buổi xin lỗi công khai 3 mẹ con bà Đặng Thị Nga./.