Tái khẳng định cam kết tại khu vực “điểm nóng”

Đây là chuyến công du nước ngoài chính thức đầu tiên trong nhiệm kỳ hai của Tổng thống Donald Trump, qua đó cho thấy một thông điệp: Ông Donald Trump coi vùng Vịnh có vị trí quan trọng trong cách tiếp cận chính sách đối ngoại, nhất là xét trên các khía cạnh lợi ích kinh tế.

Trong chuyến công du kéo dài 4 ngày, quốc gia đầu tiên ông Donald  Trump đặt chân đến là Saudi Arabia. Theo Reuters, trong khuôn khổ chuyến thăm, Mỹ và Saudi Arabia đã ký các thỏa thuận hợp tác trị giá hơn 300 tỷ USD. Ngoài ra, quốc gia vùng Vịnh này còn cam kết đầu tư 600 tỷ USD vào Mỹ thông qua một loạt thỏa thuận hợp tác trong các lĩnh vực năng lượng, quốc phòng, công nghệ, hạ tầng cơ sở và khoáng sản thiết yếu.

Phát biểu tại Diễn đàn Đầu tư Saudi Arabia-Mỹ ở thủ đô Riyadh ngày 13-5 có sự tham dự của Tổng thống Donald Trump, Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman khẳng định Mỹ là một trong những đối tác lớn nhất trong Chương trình cải cách "Tầm nhìn 2030" của Saudi Arabia, đồng thời nêu rõ các khoản đầu tư chung là một trong những trụ cột quan trọng nhất của mối quan hệ kinh tế giữa hai nước. Bên cạnh đó, Thái tử Mohammed nhấn mạnh hợp tác với Washington không chỉ giới hạn ở hợp tác kinh tế mà còn mở rộng sang "thiết lập hòa bình trong khu vực và trên thế giới”. Về phần mình, Tổng thống Donald Trump nhấn mạnh vai trò quan trọng của Saudi Arabia trong việc thúc đẩy sự phát triển khu vực, đồng thời ca ngợi Saudi Arabia như một trung tâm kinh doanh toàn cầu.

Trước đó cùng ngày, Thái tử Mohammed và Tổng thống Donald Trump đã ký Hiệp định quan hệ đối tác kinh tế chiến lược giữa Mỹ và Saudi Arabia. Hiệp định bao gồm các biên bản ghi nhớ (MoU) và thỏa thuận hợp tác trong các lĩnh vực năng lượng, khai khoáng và quốc phòng, trong đó có gói thỏa thuận hợp tác quốc phòng trị giá gần 142 tỷ USD tập trung vào việc hiện đại hóa năng lực của các lực lượng vũ trang Saudi Arabia. Gói thỏa thuận quốc phòng được đánh giá là thỏa thuận mua bán quốc phòng lớn nhất trong lịch sử, bao trùm 5 hạng mục chính là phát triển lực lượng không quân và năng lực vũ trụ; phòng không và phòng thủ tên lửa; an ninh hàng hải và bờ biển; an ninh biên giới và hiện đại hóa các lực lượng mặt đất; nâng cấp hệ thống thông tin và truyền thông.

Sau khi rời Saudi Arabia, ngày 14-5, Tổng thống Donald Trump đã tới Qatar. Mối quan hệ Mỹ-Qatar đang được dư luận chú ý sau khi Qatar đề nghị tặng Tổng thống Donald Trump một chiếc máy bay hạng sang trị giá 400 triệu USD để làm chuyên cơ Không lực Một và sau đó chuyển giao cho ông Trump sử dụng cá nhân.

Dự kiến tại hai điểm đến là Qatar và UAE, Tổng thống Donald Trump cũng sẽ ưu tiên thúc đẩy quan hệ kinh tế và quốc phòng. Theo trang Axios, Qatar đã cam kết ký các hợp đồng trị giá khoảng 300 tỷ USD để mua máy bay của tập đoàn Boeing và chi 2 tỷ USD để trang bị các máy bay do thám không người lái MQ-9 Reaper. Trong khi đó, ngoài cam kết “rót” nguồn vốn 1.400 tỷ USD trong một thập niên tới vào các dự án đầu tư ở Mỹ, UAE cũng đang tìm kiếm quyền tiếp cận công nghệ quân sự tiên tiến của Lầu Năm Góc và những bảo đảm an ninh khu vực giữa lúc Trung Đông đối mặt với vòng xoáy bất ổn mới. Trên thực tế, Saudi Arabia, UAE và Qatar đều là những khách hàng mua vũ khí hàng đầu của Mỹ, trong khi các quỹ đầu tư quốc gia của vùng Vịnh chính là nguồn đầu tư nước ngoài lớn nhất tại xứ cờ hoa.

Chuyến công du Trung Đông của nhà lãnh đạo Mỹ được thực hiện đúng thời điểm bản đồ địa chính trị khu vực đang chuyển biến nhanh chóng với sự thay đổi chính quyền tại Syria, cuộc chiến dai dẳng ở Gaza và sự suy yếu phần nào của các lực lượng thân Iran. Được biết, ngày 14-5, trong khuôn khổ chuyến thăm Saudi Arabia, Tổng thống Donald Trump đã gặp Tổng thống lâm thời Syria Ahmed Al-Sharaa. Trước đó, ông Donald Trump đã tuyên bố ông sẽ dỡ bỏ toàn bộ các lệnh trừng phạt nhằm vào Syria-một động thái cho thấy sự dịch chuyển chính sách khá rõ ràng của chính quyền Washington.

Trong bối cảnh tình hình an ninh Trung Đông vẫn rối ren, chính quyền Mỹ đã đưa ra nhiều cam kết giải quyết tình trạng bất ổn kéo dài ở Yemen, Lybia, Gaza, khủng hoảng hạt nhân Iran hay căng thẳng ở Biển Đỏ, song chưa có hành động chính sách cụ thể nào nhằm hiện thực hóa các tuyên bố của mình. Bởi vậy, chuyến thăm Trung Đông lần này của Tổng thống Donald Trump có thể sẽ là cơ hội để Washington đưa ra những cam kết an ninh và chiến lược chắc chắn hơn, qua đó một lần nữa khẳng định vai trò của Mỹ trong giải quyết các điểm nóng an ninh khu vực.

NGỌC HÂN

Theo https://www.qdnd.vn/quoc-te/doi-song/tai-khang-dinh-cam-ket-tai-khu-vuc-...