Giải bài toán già hóa dân số ở Việt Nam

15:18 18/04

Tình trạng già hóa dân số ngày càng cao đã trở thành vấn đề và là bài toán khó giải với yêu cầu cấp thiết về đảm bảo an sinh xã hội và sử dụng, phát huy hiệu quả nguồn nhân lực ở Việt Nam.

Tình trạng già hóa dân số đang trở thành một thách thức toàn cầu trong thế kỷ XXI. Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) dự báo con số này sẽ lên tới 2,1 tỷ người vào năm 2050. Hiện nay, cứ 8 người trên hành tinh thì có một người từ 60 tuổi trở lên, xu hướng này sẽ còn gia tăng do tỷ lệ sinh giảm và tuổi thọ trung bình tiếp tục kéo dài.

Ở Việt Nam, số liệu từ Điều tra dân số giữa kỳ năm 2024 cho thấy, tính đến ngày 1-4-2024, dân số Việt Nam là 101.112.656 người, là quốc gia đông dân thứ ba ở Đông Nam Á, sau Indonesia và Philippines, xếp thứ 16 trên thế giới.

Trong vòng 5 năm, từ năm 2019 đến nay, dân số Việt Nam đã tăng thêm 4,9 triệu người. Tỷ lệ tăng dân số bình quân hằng năm trong giai đoạn 2019-2024 là 0,99%, giảm 0,23% so với mức 1,22%/năm của giai đoạn 2014-2019. 

Giải bài toán già hóa dân số ở Việt Nam
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính thăm trường mầm non tại tỉnh Bắc Ninh. Ảnh: NGUYÊN KHÁNH

Dự kiến đến năm 2030, số người từ 60 tuổi trở lên ở Việt Nam sẽ xấp xỉ 18 triệu người, tăng gần 4 triệu người so với năm 2024.

Đáng chú ý, trong hai năm gần đây (2023-2024), mức sinh ở Việt Nam bắt đầu giảm nhanh hơn. Tổng tỷ suất sinh (TFR) hiện là 1,91 con/phụ nữ, thấp hơn mức sinh thay thế.

Đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ, Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội, nhận định đây là một tình trạng đáng lo ngại. Việt Nam đang phải đối diện với thực trạng già hóa dân số diễn ra với tốc độ nhanh, khởi đầu từ năm 2011 và được dự báo sẽ chuyển sang giai đoạn dân số già vào năm 2036, tiến tới ngưỡng xã hội siêu già vào năm 2050.

Theo ghi nhận, hiện Việt Nam là một trong những nước có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất châu Á, thời gian chuyển từ giai đoạn già hóa dân số sang dân số già là 17-20 năm, ngắn hơn so với các nước khác.

Cả nước hiện có 16,1 triệu người cao tuổi, chiếm 16% dân số. Trong đó, TP Hồ Chí Minh là địa phương có chỉ số già hóa dân số dẫn đầu cả nước với hơn 1,3 triệu người hơn 60 tuổi, chiếm 12,05% dân số. Dự báo đến năm 2030, tỷ lệ dân số từ 60 tuổi trở lên tại TP Hồ Chí Minh sẽ đạt 20% (khoảng 1,8 triệu người).

Còn theo dữ liệu của tỉnh Sơn La, với dân số 1,3 triệu người với 12 dân tộc sinh sống, tỉnh này đang dần bước vào thời kỳ già hóa, số người cao tuổi trên 65 tuổi chiếm 6,7% tổng dân số.

Theo đánh giá của đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ, nguyên nhân chính của già hóa dân số xuất phát từ xu hướng tăng tuổi thọ và giảm tỷ lệ sinh. Tình trạng này đặt ra nhiều thách thức lớn trên các lĩnh vực kinh tế, với nguy cơ giảm sút lực lượng và năng suất lao động, cũng như khả năng thiếu hụt lao động trong bối cảnh công nghiệp hóa chưa hoàn thiện, gây ảnh hưởng tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế sau năm 2040 khi giai đoạn "dân số vàng" kết thúc.

Đại biểu Tạ Văn Hạ cho rằng, để ứng phó với tình trạng già hóa dân số, trước hết, cần thay đổi nhận thức trong xã hội, coi trọng vai trò và những đóng góp của người cao tuổi vào sự phát triển kinh tế - xã hội, thay vì chỉ nhìn nhận họ là đối tượng cần được chăm sóc.

Tiếp đó, cần khuyến khích tăng tỷ lệ sinh ở các cặp vợ chồng trẻ, cần tăng cường tạo ra nhiều sân chơi an toàn, bổ ích cho trẻ, đồng thời nâng cao chất lượng môi trường giáo dục mầm non để các bậc phụ huynh có thể yên tâm làm việc.

Song song đó, thực hiện đồng bộ hóa các văn bản pháp luật liên quan và đưa các chỉ tiêu ứng phó với già hóa dân số vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội; cải thiện mức sinh, đồng thời tạo điều kiện để người cao tuổi còn khả năng có thể tiếp tục tham gia vào các hoạt động kinh tế phù hợp.

Đại biểu Tạ Văn Hạ cho rằng, để giải quyết tốt vấn đề già hóa dân số đòi hỏi sự nỗ lực toàn diện từ cả hệ thống chính trị và toàn bộ xã hội, cùng với sự điều chỉnh mang tầm nhìn dài hơi hơn trong chính sách dân số. 

Giải bài toán già hóa dân số ở Việt Nam
Đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ, Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội, cho rằng để giải quyết tốt vấn đề
già hóa dân số đòi hỏi sự nỗ lực toàn diện từ cả hệ thống chính trị và toàn bộ xã hội. Ảnh: NGUYÊN KHÁNH

Bên cạnh vấn đề tài chính, đại biểu Tạ Văn Hạ chỉ ra nguyên nhân các cặp vợ chồng trẻ ngại sinh con. Đó là tình trạng vợ chồng làm việc xa nhau, khó khăn trong việc trông con. Việc thiếu nhà ở xã hội và khó khăn trong tiếp cận nhà ở cũng là một yếu tố ảnh hưởng lớn.

Đại biểu Tạ Văn Hạ gợi mở, người cao tuổi và trẻ nhỏ là những đối tượng dễ bị tổn thương nhất nên chúng ta cần phải quan tâm nhiều hơn tới hai đối tượng này. Cần ưu tiên tăng cường đầu tư vào các cơ sở giáo dục mầm non để tạo điều kiện cho các gia đình trẻ yên tâm công tác. Đồng thời, có chính sách hỗ trợ tốt hơn nữa về nhà ở xã hội cho người trẻ và người có thu nhập thấp và chính sách chăm sóc cho người cao tuổi.

Ông Hạ thông tin thêm, hiện nay nhiều người già không có không gian riêng tư, cảm thấy cô đơn và thậm chí bị con cái ngược đãi hoặc bỏ rơi. Tỷ lệ già hóa dân số cao nhưng người già sống khỏe mạnh ở Việt Nam còn thấp, dẫn đến chất lượng cuộc sống thấp. Vì vậy, cần có những giải pháp an sinh tốt hơn nữa để hỗ trợ người già, bao gồm cả việc tạo ra các không gian vui chơi, giải trí và chăm sóc sức khỏe. 

Trong tình hình tổ chức lại các đơn vị hành chính rất mạnh mẽ hiện nay, đại biểu Tạ Văn Hạ cho rằng, Chính phủ nên có hướng sử dụng tài sản công, trụ sở công thuộc những quận, huyện không còn nhiều nhu cầu sử dụng bằng cách chuyển đổi công năng theo hướng ưu tiên cho phục vụ nghiên cứu, đổi mới sáng tạo hoặc các lợi ích cộng đồng thiết thực, như tăng các nhà trường và các cơ sở chăm sóc người già… 

Đại biểu Tạ Văn Hạ thông tin thêm, hiện Quốc hội đang phối hợp với Chính phủ để nghiên cứu và ban hành luật về dân số, cũng như xây dựng chương trình mục tiêu quốc gia về dân số. Mục tiêu phát triển dân số là để đảm bảo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước. Việc hoàn thiện thể chế và chính sách về dân số là rất quan trọng để đạt được mục tiêu này.

 

ĐỨC TÂM-NGUYÊN KHÁNH

Theo https://www.qdnd.vn/xa-hoi/cac-van-de/giai-bai-toan-gia-hoa-dan-so-o-vie...

Bình luận

Tối thiểu 10 chữ Tiếng việt có dấu Không chứa liên kết

Gửi bình luận
Video Player
Thời sự tối 20/6/2025

CHƯƠNG TRÌNH TRUYỀN HÌNH 21/06/2025

05:30Giới thiệu chương trình trong ngày
05:35Giai điệu quê hương
06:05Chương trình tiếng Mường
06:20Phóng sự: Cảnh báo người dân khi đi qua ngầm tràn mùa mưa lũ
06:30Thời sự sáng
06:55Phóng sự: Đẩy mạnh tiến độ xóa nhà tạm, nhà dột nát tại các địa phương
07:05Phóng sự: Thực trạng điện sinh hoạt yếu tại một số địa phương
07:15Chương trình Thiếu nhi
07:30Phim tài liệu: Việt Nam thời đại HCM – Biên niên sử truyền hình T11 (Năm1954 phần 1)
08:00Phim truyện: Chân tướng T12
08:45Giới thiệu văn bản pháp luật
08:50Điểm hẹn văn hóa
09:20Chương trình Tiếng Thái (Chiều T5)
09:35Chuyên mục PL và ĐS: Tăng cường giáo dục PL cho thanh thiếu niên trong dịp hè
09:50Phóng sự: Người dân vùng hồ Hòa Bình với Chương trình PTKT vùng DTTS
10:00Phim truyện: Ngôi nhà bí mật T68
10:45Chương trình Tiếng Mường
11:00Chuyên mục Hộp thư truyền hình
11:15Thể thao bốn phương
11:30Phóng sự: Công tác dân số trong tình hình mới hiện nay
11:45Thời sự trưa
12:00Phim truyện: Người vợ hoàn hảo T15
12:45Tình khúc Belero
13:15Khám phá thế giới
13:40Chuyên mục Khuyến nông: Công tác chuẩn bị cho vụ lúa Hè Thu
13:50Tạp chí Thông tin kinh tế
14:05Ký sự: Tinh Hoa xứ Quảng – nét hoa Kim Bồng
14:30Chương trình Tiếng Thái
14:45Phóng sự: Hòa Bình với công tác bảo vệ quyền lợi trẻ em
14:50Chuyên mục CCB: CCB huyện Yên Thủy giúp nhau phát triển kinh tế
15:00Phim truyện: Nhân tình của tổng tài T20
15:45Thời sự chiều
16:00Bản tin thế thao
16:05Nhịp cầu âm nhạc
16:35Vòng quanh thế giới
17:00Trang Thiếu nhi
17:15Phóng sự: Hiệu quả nguồn vốn Chương trình PTKT vùng DTTS của huyện Lạc Thủy
17:30Phim truyện: Mỹ vị nhân gian T56
18:15Chương trình Thiếu nhi
18:30Phim tài liệu: Việt Nam thời đại HCM – Biên niên sử truyền hình T12 (Năm1954 phần 2)
19:00Tiếp sóng Thời sự Đài THVN
19:45Thời sự Hòa Bình tối
20:15Phóng sự: Vai trò của Báo chí đối với phát triển KTXH
20:25Phim truyện: Người vợ hoàn hảo T11
21:15Chương trình Tiếng Mường
21:30Phim truyện: Can đảm để yêu T12
22:10Phóng sự: Cần trang bị kỹ năng cứu đuối và bơi lội cho trẻ em
22:20Chuyên mục Sắc màu văn hóa
22:30Khát vọng sống số 405
22:45Thời sự Hòa Bình đêm
23:05Bản tin thể thao
23:10Chương trình Tiếng Thái
23:25Phim truyện: Chân tướng T15
24:15GTCT đêm

CHƯƠNG TRÌNH PHÁT THANH 21/06/2025

05:00Giới thiệu chương trình
05:10Chương trình Tiếng Thái
05:30Chương trình Thời sự sáng
06:00Giới thiệu nối sóng (VOV)
09:00Giới thiệu chương trình
09:03Sắc mầu văn hóa
09:30Chương trình phát thanh Đời sống xã hội
10:10Tọa đàm chương trình Phát thanh kinh tế
10:30Chương trình tiếng Mường
11:00Chương trình Phát thanh Dòng chảy cuộc sống
11:30Chương trình Thời sự
12:00Giới thiệu nối sóng (VOV)
15:03Sắc mầu văn hóa
15:30Chương trình phát thanh Đời sống xã Hội
16:10Tọa đàm chương trình Phát thanh kinh tế
16:30Diễn đàn trẻ em
16:40Chương trình Tiếng Thái
17:00Chương trình Thời sự chiều
17:30Chương trình Phát thanh Dòng chảy cuộc sống
18:00Chương trình Tiếng Mường
18:30Chương trình Thời sự tối
19:00Giao lưu Văn hóa các dân tộc
19:30Giới thiệu nối sóng (VOV)
21:30Diễn đàn vì trẻ em
21:40Quà tặng cuộc sống
22:00Chào cuối ngày
HÒA BÌNH
Weather Hoa binh
Mưa lớn
26°C
0.57m/s 95%
22/06
Weather Hoa binh
31°C
24°C
23/06
Weather Hoa binh
30°C
24°C
24/06
Weather Hoa binh
31°C
25°C