Câu chuyện quốc tế: Quay cuồng trong lạm phát

Theo Financial Times, trong cuộc khảo sát gần đây nhất về thói quen ăn uống của người dân, Chính phủ Nhật Bản đã phát hiện ra một điều đáng lo ngại. Người trưởng thành nước này đang ăn lượng rau hằng ngày ít nhất kể từ năm 2001. Lạm phát là nguyên nhân dẫn đến xu hướng này. Đầu tháng 3, giá 3 loại nguyên liệu chính của món lẩu Nhật Bản gồm cải thảo, tỏi tây và cà rốt đã tăng lần lượt 227%, 167% và 140% so với mức trung bình trong dài hạn. Hệ số Engel (đo lường thực phẩm theo tỷ lệ chi tiêu hộ gia đình) đang ở mức cao nhất trong 43 năm.

South China Morning Post dẫn báo cáo tháng 2 của công ty nghiên cứu thị trường Teikoku Databank cho thấy, ít nhất 2.343 mặt hàng thực phẩm và đồ uống cơ bản ở Nhật Bản sẽ tăng giá vào cuối tháng 3 này. Các sản phẩm chế biến sẵn như mì và thực phẩm đông lạnh dẫn đầu làn sóng tăng giá. Đồ uống có cồn, nước ngọt và các sản phẩm từ sữa cũng sẽ đắt hơn.

Mặt hàng gây lo ngại nhiều nhất chính là gạo, thực phẩm chủ đạo của các gia đình Nhật Bản. Giá gạo ở Nhật Bản đã tăng liên tục kể từ tháng 5-2024. Hồi tháng 2, giá 5kg gạo Koshihikari tại Tokyo là 4.363 yên (29,64USD), mức cao nhất trong lịch sử. Chính phủ Nhật Bản đã phải mở phiên đấu giá gạo từ kho dự trữ khẩn cấp nhằm hạ nhiệt giá gạo. 

Cô Yae Oono, một bà nội trợ ở thành phố Kawasaki, cho biết: “Là người Nhật Bản, chúng tôi ăn cơm trong hầu hết mọi bữa ăn. Vì vậy, tôi nhận ra ngay khi giá cả tăng cao. Nhưng tôi cũng nhận thấy giá rau, bánh mì và các mặt hàng hằng ngày khác cũng đã tăng lên”. Mặc dù các công ty đang tăng lương ở mức gần kỷ lục nhưng vẫn không theo kịp đà tăng giá thực phẩm.

Tình hình này buộc nhiều hộ gia đình phải thay đổi thói quen mua sắm. Người tiêu dùng ngày càng mua hàng với số lượng lớn, săn lùng các mặt hàng giảm giá vào cuối ngày và cắt giảm các mặt hàng không thiết yếu. Các sản phẩm như bột giặt, giấy vệ sinh và xà phòng đang được tích trữ để phòng ngừa giá cả tăng thêm. 

Sau nhiều năm đối mặt với tình trạng giảm phát, Nhật Bản mong muốn lạm phát trở lại để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, giờ đây, giá cả leo thang lại khiến người dân và doanh nghiệp nước này chật vật. Trong tháng 1-2025, lạm phát toàn phần của Nhật Bản đạt 4%, gấp đôi mục tiêu 2% của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) và đánh dấu 34 tháng liên tiếp vượt mục tiêu này. Lạm phát cơ bản ở Nhật Bản (chưa tính giá thực phẩm tươi và năng lượng) đang ở mức 2,5% trong tháng 1.

Ông Martin Schulz, chuyên gia chính sách kinh tế tại đơn vị theo dõi thị trường toàn cầu của tập đoàn Fujitsu cho biết: “Cho đến nay, có một số yếu tố đang dẫn đến mức tăng lạm phát vượt xa mục tiêu mà BOJ đặt ra”. Nhật Bản đang phải đối mặt với nhiều áp lực cùng lúc. Tình hình địa chính trị căng thẳng đã đẩy giá năng lượng cũng như thực phẩm lên cao. Trong khi đó, cả hai mặt hàng này Nhật Bản đều nhập khẩu. Đồng yên đã suy yếu trong một thời gian dài. Bên cạnh đó, tình trạng dân số già đã đẩy chi phí lao động tăng vọt khắp Nhật Bản. Ngoài ra, Nhật Bản còn đối mặt với rủi ro từ chính sách thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Trong bối cảnh lạm phát làm thắt chặt tài chính hộ gia đình, cho vay tiêu dùng tại Nhật Bản đã tăng lên mức cao nhất trong hơn một thập kỷ. Theo Hiệp hội Dịch vụ tài chính Nhật Bản, vào tháng 12-2024, tổng dư nợ cho vay không thế chấp đối với người tiêu dùng, không bao gồm các khoản vay mua nhà, đã tăng 5,4% so với cùng kỳ năm trước lên 4.410 tỷ yên (29,9 tỷ USD). Nhà kinh tế trưởng Toshihiro Nagahama tại Viện nghiên cứu Dai-ichi Life cho biết, yếu tố cơ bản đằng sau sự tăng trưởng trong hoạt động cho vay tiêu dùng là sự gia tăng số lượng người dân phải vật lộn để mưu sinh do lạm phát.  

Chi phí sinh hoạt tăng mạnh và liên tục khiến người tiêu dùng Nhật Bản vốn đã quen với giá cả ổn định hoặc giảm trong nhiều năm cảm thấy áp lực. Bà Naomi Fink, chiến lược gia trưởng toàn cầu tại công ty quản lý tài sản Nikko Asset Management nhận định: “Trải nghiệm suốt nhiều năm rất quan trọng. Đột nhiên mọi kỳ vọng đều bị phá vỡ. Mọi người đang bị sốc. Ngay cả khi lạm phát chỉ 2% thì đây vẫn là một cú sốc với các hộ gia đình Nhật Bản”.

Các nhà phân tích nhận định, tình hình này buộc các nhà hoạch định chính sách Nhật Bản cần nhanh chóng đưa ra biện pháp kiềm chế đà tăng của lạm phát cũng như hỗ trợ người dân để giảm bớt gánh nặng tiêu dùng.

LÂM ANH

Theo https://www.qdnd.vn/quoc-te/doi-song/cau-chuyen-quoc-te-quay-cuong-trong...