Chặt ngoài nhưng lỏng trong, châu Âu có nguy cơ bị “nhấn chìm” vì biến thể Omicron

Dấu hiệu đáng lo ngại cho châu Âu

Anh và Đan Mạch hôm 5/12 đã ghi nhận hàng chục ca nhiễm Omicron mới, điều này làm dấy lên lo ngại biến thể này đã lây lan rộng rãi.

Biến thể mới Omicron của virus SARS-CoV-2 đã xuất hiện tại ít nhất 45 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Trong những ngày gần đây, Mỹ và phần lớn châu Âu đều ghi nhận các ca nhiễm Omicron mới.

Người dân đi mua sắm tại London, Anh. Ảnh: Reuters

Khi ngày càng có nhiều quốc gia báo cáo các ca nhiễm Omicron, các hạn chế nghiêm ngặt hơn đang “phủ bóng” kỳ nghỉ lễ sắp tới, thời điểm nhiều người dân hy vọng rằng cuộc sống sẽ trở lại trạng thái bình thường.

Cơ quan Dịch vụ An ninh Y tế Anh cho biết, ngày 5/12 Anh ghi nhận 86 ca nhiễm Omicron mới, nâng tổng số ca nhiễm biến thể mới tại nước này lên 246 ca. Con số này cao hơn gấp đôi số ca nhiễm Omicron được báo cáo một ngày trước đó.

Tại Đan Mạch, các cơ quan y tế địa phương ngày 5/12 báo cáo có 183 ca nhiễm Omicron. Số ca nhiễm biến thể Omicron ở Đan Mạch đã tăng gấp ba lần trong 48 giờ qua. Ngày 3/12, Đan Mạch chỉ ghi nhận 18 ca nhiễm Omicron và 42 ca nghi nhiễm biến thể này.

Cả Anh và Đan Mạch đều là những nước đi đầu trong trong việc xét nghiệm SARS-CoV-2 và giải trình tự gen, giúp họ có lợi thế hơn trong việc theo dõi sự lây lan của virus và các đột biến.

“Chúng ta sẽ thấy số ca nhiễm biến thể Omicron tăng lên tại các nước trên thế giới trong vài tuần tới. Điều này không có gì đáng ngạc nhiên. Loại virus này chỉ đang hoạt động giống như một loại virus hô hấp có khả năng lây truyền cao”, Tiến sĩ Michael Osterholm, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Chính sách về Bệnh Truyền nhiễm tại Đại học Minnesota, cho biết.

Tiến sĩ Peter J. Hotez, hiệu trưởng Trường Y học Nhiệt đới Quốc gia thuộc Đại học Y Baylor, cho biết, số ca nhiễm biến thể Omicron hiện nay vẫn quá nhỏ để xác định mức tăng số ca bệnh trong thời gian tới. Ông Hotez cho rằng, vài trăm ca nhiễm Omicron chỉ là một phần nhỏ trong số khoảng 44.000 ca mắc Covid-19 mới mỗi ngày ở Anh và chưa đủ dữ liệu để kết luận biến thể này có nguy hiểm hơn Delta hay không.

Chuyên gia Hotez cũng cảnh báo rằng sẽ là điều đáng lo ngại nếu số ca nhiễm Omicron tăng bằng 10% số ca nhiễm Delta vào cuối tuần này.

Ngay cả trước khi phát hiện ra biến thể mới, một số chuyên gia y tế đã lưu ý rằng, các quy định hạn chế đi lại ở châu Âu không đủ để ngăn chặn sự gia tăng số ca mắc bệnh.

Một số nước châu Âu có thể đang phải trả giá vì không tái áp dụng các hạn chế phòng dịch như đeo khẩu trang trong nhà, giãn cách xã hội và yêu cầu người dân cách ly ở nhà nếu từng tiếp xúc với người mắc bệnh.

Jeremy Farrar, giám đốc của quỹ từ thiện Wellcome Trust và là cựu thành viên của cơ quan cố vấn khoa học của chính phủ Anh, cho biết trong bài đăng trên The Observer rằng, sự trỗi dậy của biến thể Omicron là một tín hiệu cho thấy, “những thành tựu đáng kinh ngạc” châu Âu đạt được trong cuộc chiến chống đại dịch “đang bị hoang phí”.

Ông Farrar cho rằng, các nước giàu có đang dần lãng quên Covid-19 khi nghĩ rằng điều tồi tệ nhất của đại dịch đã qua. “Biến thể Omicron là lời nhắc nhở rằng chúng ta vẫn ở gần thời điểm bắt đầu đại dịch hơn là thời điểm kết thúc”, ông Farrar nói.

“Mất bò mới lo làm chuồng”

Biến thể Omicron được phát hiện lần đầu tiên ở miền Nam châu Phi vào cuối tháng 11 vừa qua. Kể từ khi Omicron xuất hiện, Mỹ và châu Âu đã áp dụng hạn chế đi lại với khu vực miền Nam châu Phi nhằm cố gắng làm chậm sự lây lan của biến thể mới.

Tuy nhiên, một số nước châu Âu đã do dự trong việc áp đặt các hạn chế mới trong nước trước dịp Giáng sinh và Năm mới, sau khi phần lớn châu Âu đã phải phong tỏa vào mùa đông năm 2020. Thay vào đó, các nước tập trung vào việc hạn chế đi lại từ nước ngoài và yêu cầu xét nghiệm SARS-CoV-2 nhiều hơn đối với khách du lịch. Nhưng một số người lo ngại rằng các biện pháp này là quá muộn và chưa đủ để ngăn chặn biến thể Omicron.  

“Tôi nghĩ rằng đây có thể là trường hợp ‘mất bò mới lo làm chuồng’. Đã quá muộn để tạo ra sự khác biệt đối với làn sóng lây nhiễm Omicron”, Mark Woolhouse, giáo sư dịch tễ học bệnh truyền nhiễm tại Đại học Edinburgh, nói.

Cho đến nay, dù số ca nhiễm Omicron đang tăng lên, Anh vẫn khuyến nghị công chúng tiếp tục kế hoạch nghỉ lễ như bình thường và kêu gọi người dân đi tiêm mũi tăng cường. Phó Thủ tướng Anh Dominic Raab cho rằng đó là “biện pháp bảo vệ chắc chắn nhất”.  

“Thông điệp của chúng tôi là: Hãy tận hưởng Giáng sinh năm nay. Việc triển khai vaccine nghĩa là chúng ta được phép làm điều đó”, ông Dominic Raab nói.

Henrik Ullum, người đứng đầu Viện Huyết thanh Statens – cơ quan y tế công cộng của Đan Mạch, cho biết, việc nước này ghi nhận thêm 183 ca nhiễm Omicron mới là điều đáng lo ngại.

“Hiện đang có những chuỗi lây nhiễm trong cộng đồng. Chúng tôi đã phát hiện những ca mắc bệnh không có lịch sử di chuyển quốc tế hoặc tiếp xúc với du khách nước ngoài gần đây”, ông Ullum nói.

Các nước châu Âu đang tăng cường các biện pháp hạn chế tiếp xúc xã hội trong những ngày gần đây trong bối cảnh số ca mắc bệnh Covid-19 tăng.

Bỉ yêu cầu người dân làm việc tại nhà và các trường học đóng cửa một tuần trước Giáng sinh. Italy không cho phép những người chưa tiêm vaccine tham gia một số hoạt động giải trí. Ireland đã đóng cửa các câu lạc bộ đêm và yêu cầu người dân hạn chế tụ tập đông người.

Đức cấm những người chưa tiêm chủng tại nhiều khu vực công cộng. Chính phủ Đức, vốn do dự đưa ra các yêu cầu bắt buộc trong đại dịch, đã có kế hoạch bắt buộc tiêm chủng vào năm tới. Điều này cho thấy mức độ nghiêm trọng của tình hình dịch bệnh.

Các chuyên gia đã nhiều lần cảnh báo rằng, các nước châu Âu vẫn chưa nỗ lực hết sức để ngăn chặn biến thể Delta. Tuần trước, họ nhắc lại những cảnh báo này và kêu gọi châu Âu nhanh chóng hành động trong bối cảnh biến thể đáng lo ngại Omicron đã lan sang nhiều quốc gia.

Michael Ryan, người đứng đầu chương trình khẩn cấp của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cho biết, các nước châu Âu nên thực hiện nhiều biện pháp phòng ngừa hơn để bảo vệ người dân.

“Chúng ra cần kiên nhẫn thêm một chút để biết được tác động của biến thể Omicron. Nhưng chắc chắc chúng ta đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng và cuộc khủng hoảng đó đang diễn ra ở châu Âu”, ông Ryan nói./.