Lý do Trung Quốc khó thắng Mỹ trong một cuộc chạy đua vũ trang

13:40 23/09

Trung Quốc hiện đang rơi vào tình thế khó khăn khi cùng lúc phải cạnh tranh với sức mạnh quân sự tổng hợp của Mỹ và các đồng minh ở Thái Bình Dương.

Sau khi Liên Xô tan rã cách đây 3 thập kỷ, các nhà lãnh đạo Trung Quốc được cho là đã yêu cầu thực hiện những nghiên cứu chuyên sâu về nguyên nhân dẫn đến điều này. Theo giới nghiên cứu Trung Quốc, một trong những sai lầm của Liên Xô là đã tham gia vào một cuộc chạy đua vũ trang tốn kém với Mỹ, dẫn đến sự sụp đổ của nền kinh tế. 

Tàu ngầm hạt nhân lớp Virginia của Mỹ. Ảnh: Hải quân Mỹ.
Tàu ngầm hạt nhân lớp Virginia của Mỹ. Ảnh: Hải quân Mỹ.

Trung Quốc đang ở tình thế bất lợi

Ngày nay, khi Mỹ tập trung các năng lực quân sự tại khu vực Đông Á, Trung Quốc đang đối mặt với tình thế khó khăn tương tự. Nỗ lực bắt kịp đà phát triển của quân đội Mỹ có thể khiến Bắc Kinh phải tăng chi tiêu quốc phòng ở mức tối đa. Tuy vậy, thất bại trong việc đối phó với tiềm lực quân sự của Mỹ sẽ khiến Trung Quốc trở nên bất an và dễ bị tổn thương hơn.

Quyết định của Mỹ hỗ trợ trang bị cho đồng minh Australia các tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân đã nêu bật thách thức mà Bắc Kinh phải đối mặt. Với động thái chiến lược này, Mỹ đang thách thức Trung Quốc một cách hiệu quả trước một cuộc chạy đua vũ trang mới, nhiều khả năng tốn kém hơn về mặt kinh tế.

Với việc Australia đạt thỏa thuận với Mỹ và Anh để khởi động chương trình đóng tàu ngầm hạt nhân, thông qua liên minh 3 bên mới được thành lập AUKUS, giới phân tích cho rằng tàu ngầm của Australia sẽ giống phiên bản tàu ngầm mới nhất trong kho vũ khí của Mỹ, trong đó phải kể đến tàu ngầm lớp Virginia có giá 3,45 tỷ USD mỗi chiếc.

Trung Quốc hiện đang rơi vào tình thế chiến lược mà nước này không thể tránh khỏi: cùng lúc phải cạnh tranh với sức mạnh quân sự tổng hợp của Mỹ và các đồng minh của Washington ở Thái Bình Dương.

Nếu Trung Quốc đạt được năng lực quân sự gần tương đương với Mỹ, nước này sẽ phải đối mặt với một nhiệm vụ khó khăn nhưng không hoàn toàn bất khả thi. GDP của Trung Quốc hiện nay bằng khoảng 70% GDP của Mỹ tính theo đồng USD và có khả năng vượt Mỹ trong vòng 15 năm tới. Trong tương lai gần, chi tiêu quốc phòng của Trung Quốc có thể tương đương với mức chi tiêu quốc phòng của Mỹ.

Nhưng bài toán sẽ thay đổi hoàn toàn nếu tính đến sức mạnh kinh tế tổng hợp của các quốc gia thành viên trong nhóm Bộ Tứ (gồm Mỹ, Nhật Bản, Ấn Độ và Australia). Bộ Tứ đang nhanh chóng nổi lên như một liên minh quân sự không chính thức được thành lập để kiềm chế Trung Quốc. Với tổng GDP khoảng 30.000 tỷ USD, theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới, sản lượng kinh tế của nhóm này cao gấp đôi so với Trung Quốc.

Với việc duy trì chi tiêu quân sự ở mức 3% GDP, ngân sách quốc phòng của nhóm Bộ Tứ tính gộp lại sẽ là 900 tỷ USD. Như vậy, Trung Quốc – quốc gia đã chi 250 tỷ USD cho quân sự năm 2020, gần như sẽ phải tăng gấp 4 lần ngân sách quốc phòng để bắt kịp nhóm này.

Một số nhà phân tích nhận định, xét đến lợi thế về mặt công nghệ của Mỹ - quốc gia đang sở hữu kho vũ khí khổng lồ sau nhiều thập kỷ chi tiêu bộn tiền cho quân sự, thì việc Trung Quốc nghĩ rằng họ có thể giành chiến thắng trong cuộc chạy đua vũ trang tiếp theo dựa trên sức mạnh của nền kinh tế đang phát triển là điều phi thực tế.

Bắc Kinh sẽ phải làm gì?

Ông Minxin Pei, Giáo sư Khoa chính trị trường Đại học Claremont McKenna (Mỹ) cho rằng, thay vì bị cuốn vào một cuộc chạy đua vũ trang bất khả kháng, Trung Quốc nên tập trung vào ngoại giao để tăng cường an ninh.

Nguyên nhân sâu xa khiến Mỹ thành công trong việc tập hợp Nhật Bản, Ấn Độ và Australia chính là sự lo ngại của những nước này trước năng lực quân sự ngày càng gia tăng của Trung Quốc. Nhật Bản và Ấn Độ - hai quốc gia đang có tranh chấp lãnh thổ trên đất liền và lãnh thổ trên biển với Trung Quốc, có động cơ đặc biệt để hợp tác với Mỹ.

Chuyên gia Minxin Pei lưu ý, Trung Quốc có thể đảm bảo tốt hơn lợi ích của nước này nếu thực hiện nỗ lực nghiêm túc nhằm giải quyết những tranh chấp đang xảy ra và xoa dịu căng thẳng với các nước láng giềng. Tránh hành động gây leo thang căng thẳng tại vùng biển xung quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư ở biển Hoa Đông hay rút quân khỏi một số khu vực tranh chấp ở biên giới Trung - Ấn sẽ là những dấu hiệu ban đầu thể hiện sự thiện chí.

Điều quan trọng không kém là Bắc Kinh nên nối lại việc tiếp xúc và trao đổi với Washington trong bối cảnh hai bên luôn ngờ vực lẫn nhau và sự đối đầu đã leo thang đến mức nguy hiểm. Một cuộc gặp thượng đỉnh giữa Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Joe Biden là vô cùng cần thiết bởi chỉ có sự tiếp xúc ngoại giao ở cấp cao nhất mới có thể hạn chế vòng luẩn quẩn đang quân sự hóa cuộc cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc.

Trung Quốc có thể tiếp túc triển khai những quy tắc đã được nhất trí với Mỹ đồng thời đề xuất những giao thức mới để tránh xung đột giữa hai bên. Theo nhà phân tích Minxin Pei, việc thay đổi hướng đi sẽ giúp Trung Quốc giảm căng thẳng với Mỹ, đảm bảo lợi ích của nước này và nâng cao vị thế trên trường quốc tế./.

Hồng Anh/VOV.VN (biên dịch)
Theo Bloomberg
(Nguồn VOV.VN)

Bình luận

Tối thiểu 10 chữ Tiếng việt có dấu Không chứa liên kết

Gửi bình luận
Đang phát:
Phóng sự: Văn học nghệ thuật Hòa Bình – 50 năm đồng hành cùng sự phát triển quê hương
Video Player
Thời sự trưa 22/6/2025

CHƯƠNG TRÌNH TRUYỀN HÌNH 22/06/2025

05:30Giới thiệu chương trình trong ngày
05:35Ca nhạc quốc tế
06:05Chương trình Tiếng Mường
06:20Phóng sự: Vai trò của Báo chí đối với phát triển KTXH
06:30Thời sự sáng
07:00Truyền hình quân khu 3
07:20Chương trình Thiếu nhi
07:30Phim tài liệu: Việt Nam thời đại HCM – Biên niên sử truyền hình T12 (Năm1954 phần 2)
08:00Phim truyện: Chân tướng T13
08:45Giới thiệu Văn bản pháp luật
08:50Trang Thiếu nhi
09:00Văn nghệ cuối tuần
09:30Văn hóa Hòa Bình
09:50Phóng sự: Cảnh báo người dân khi đi qua ngầm tràn mùa mưa lũ
10:00Phim truyện: Ngôi nhà bí mật T69
10:45Chương trình Tiếng Mường
11:00Chuyên mục PL và ĐS: Tăng cường giáo dục PL cho thanh thiếu niên trong dịp hè
11:15Khát vọng sống số 405
11:35Phóng sự: Đẩy mạnh tiến độ xóa nhà tạm, nhà dột nát tại các địa phương
11:45Thời sự trưa
12:00Phim truyện: Người vợ hoàn hảo T16
12:45Giai điệu quê hương
13:15Thế giới động vật
13:40Bản tin Chính phủ
13:50Phóng sự: Thực trạng điện sinh hoạt yếu tại một số địa phương
14:05Điểm hẹn Văn hóa
14:30Chương trình Có thể bạn chưa biết
14:45Phóng sự: Người dân vùng hồ Hòa Bình với Chương trình PTKT vùng DTTS
15:00Phim truyện: Nhân tình của tổng tài T21
15:45Thời sự chiều
16:00Bản tin thế thao
16:05Tình khúc Belero
16:35Phóng sự: Công tác dân số trong tình hình mới hiện nay
16:45Chuyên mục CCB: CCB huyện Yên Thủy giúp nhau phát triển kinh tế
17:00Tạp chí Dân tộc và phát triển
17:15Chương trình Tiếng Thái
17:30Phim truyện: Mỹ vị nhân gian T57
18:15Chương trình Thiếu nhi
18:30Tạp chí Thông tin Kinh tế: Thị trường hoa quả đầu hè
18:45Phóng sự: Văn học nghệ thuật Hòa Bình – 50 năm đồng hành cùng sự phát triển quê hương
19:00Tiếp sóng Thời sự Đài THVN
19:45Thời sự Hòa Bình tối
20:15Phóng sự: Vấn đề đầu ra cho nông sản Hòa Bình
20:25Phim truyện: Người vợ hoàn hảo T10
21:15Chương trình Tiếng Thái
21:30Phim truyện: Can đảm để yêu T11
22:10Tọa đàm: Tỉnh Hòa Bình tập trung đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tội phạm, gian lận thương mại, hàng giả
22:30Thời sự Hòa Bình đêm
23:05Bản tin thể thao
23:10Phim truyện: Chân tướng T14
23:55GTCT đêm

CHƯƠNG TRÌNH PHÁT THANH 22/06/2025

05:00Giới thiệu chương trình
05:10Chương trình Tiếng Thái
05:30Chương trình Thời sự sáng
06:00Giới thiệu nối sóng (VOV)
09:00Chương trình Nhịp cầu âm nhạc
09:30Chương trình Phát thanh Đời sống xã hội
10:10Quà tặng cuộc sống
10:30Chương trình tiếng Mường
11:00Chương trình Phát thanh Dòng chảy cuộc sống
11:30Chương trình Thời sự trưa
12:00Giới thiệu nối sóng (VOV)
15:00Chương trình Nhịp cầu âm nhạc
15:30Chương trình Phát thanh Đời sống xã Hội
16:10Chuyên mục Cựu chiến binh
16:20Chuyên mục Những bông hoa giữa đời thường
16:30Chuyên mục Sự kiện và bình luận
16:40Chương trình Tiếng Thái
17:00Chương trình Thời sự chiều
17:30Chương trình Phát thanh Dòng chảy cuộc sống
18:00Chương trình Tiếng Mường
18:30Chương trình Thời sự tối
19:00Chương tình Đọc truyện giúp bạn
19:30Giới thiệu nối sóng (VOV)
21:30Chuyên mục Sự kiện bình luận
21:40Chương trình Tiếng Thái
22:00Chào cuối ngày
HÒA BÌNH
Weather Hoa binh
overcast clouds
28°C
0.48m/s 88%
23/06
Weather Hoa binh
32°C
25°C
24/06
Weather Hoa binh
32°C
25°C
25/06
Weather Hoa binh
31°C
24°C