Quan hệ Mỹ - Thổ Nhĩ Kỳ căng thẳng vì vấn đề Armenia

Hôm qua (25/4), Thổ Nhĩ Kỳ khẳng định, tuyên bố của Tổng thống Mỹ Joe Biden công nhận tội ác diệt chủng ở Armenia dưới thời Đế chế Ottoman cách đây hơn 1 thế kỷ “đơn giản là một sự xúc phạm” và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ có biện pháp đáp trả mạnh mẽ trong vài tháng tới.

Ông Joe Biden - khi còn là Phó Tổng thống Mỹ gặp Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tại Istanbul

Trong khi đó, bắt đầu từ hôm nay (26/4), Mỹ cũng tạm đóng cửa cơ quan ngoại giao tại Thổ Nhĩ Kỳ trong 2 ngày do lo ngại các cuộc biểu tình phản đối Mỹ. Những diễn biến mới này đang gây làn sóng căng thẳng mới trong quan hệ hai nước.

Ông Ibrahim Kalin, người phát ngôn kiêm cố vấn của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cho biết, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ đáp trả Mỹ theo nhiều cách thức, phương pháp và mức độ khác nhau trong thời gian tới. Tuy nhiên, ông Kalin không đề cập Thổ Nhĩ Kỳ có hạn chế hoạt động của Mỹ tại căn cứ không quân Incirlik ở phía Nam nước này, vốn được sử dụng để hỗ trợ liên quân quốc tế trong cuộc chiến chống tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng ở Syria và Iraq hay không.

“Trước hết, tuyên bố của Tổng thống Mỹ là rất đáng tiếc, không công bằng, không có cơ sở pháp lý và nói về mặt chính trị thì đó là một tuyên bố vô trách nhiệm và viển vông. Chúng tôi hoàn toàn bác bỏ và lên án. Tất nhiên, điều này chắc chắn sẽ có tác động đến quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ - Mỹ. Tại thời điểm và địa điểm mà chúng tôi cho là thích hợp, chúng tôi sẽ tiếp tục phản hồi về tuyên bố rất đáng tiếc, không công bằng này”, ông Kalin nói.

Dự kiến, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan sẽ cuộc họp nội các vào hôm nay (26/4) để thảo luận các biện pháp đáp trả Mỹ. 

Động thái này của Thổ Nhĩ Kỳ là loạt phản ứng liên tiếp nhằm đáp trả việc hôm 24/4, Tổng thống Mỹ Joe Biden công nhận tội ác diệt chủng người Armenia trong thời kỳ đế chế Ottoman (tiền thân của nhà nước Thổ Nhĩ Kỳ hiện đại), một bước đi mang tính bước ngoặt thách thức Thổ Nhĩ Kỳ. Trong nhiều thập kỷ, các Tổng thống Mỹ đã tránh sử dụng chữ "diệt chủng" vì lo ngại phản ứng tiêu cực từ Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy nhiên, thời gian gần đây, mối quan hệ giữa hai nước đã thay đổi. Mỹ đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Thổ Nhĩ Kỳ vì mua hệ thống phòng không của Nga, trong khi Thổ Nhĩ Kỳ cũng nổi giận vì Mỹ trang bị vũ khí cho người Kurd ở Syria và không dẫn độ giáo sĩ Fethullah Gulen mà Thổ Nhĩ Kỳ cáo buộc dàn xếp âm mưu đảo chính năm 2016.

Về phía Mỹ, bắt đầu từ hôm nay, các phái bộ ngoại giao của Mỹ tại Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tạm thời đóng cửa đối với các dịch vụ thông thường trong 2 ngày do lo ngại các cuộc biểu tình và phản đối nhằm Mỹ sau khi Tổng thống Biden công nhận cuộc thảm sát người Armenia là "tội ác diệt chủng".

Bước đi mới nhất này của cả hai bên đang khiến quan hệ Mỹ - Thổ một lần nữa rơi vào sóng gió. Hiện dư luận đang chờ xem phản ứng của Thổ Nhĩ Kỳ. Rõ ràng là Tổng thống Erdogan đang đối mặt với sức ép buộc phải phản ứng. Tuy nhiên, mức độ đáp trả và ảnh hưởng ra sao sẽ buộc ông Erdogan phải cân nhắc vào thời điểm đang tìm kiếm sự hỗ trợ của phương Tây. Dự kiến, Tổng thống Mỹ Biden và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan sẽ tổ chức một cuộc gặp song phương bên lề Hội nghị Thượng đỉnh NATO vào tháng 6/2021./.