Tháo gỡ khó khăn để dạy học môn Lịch sử hiệu quả

15:20 03/10

Chương trình môn Lịch sử trong Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018, sửa đổi, bổ sung năm 2022 (Chương trình mới) được thiết kế theo định hướng phát triển phẩm chất và năng lực nhằm phát huy tính chủ động và tiềm năng của mỗi học sinh. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai vẫn còn những khó khăn, rào cản, cần các giải pháp tháo gỡ để việc dạy học môn Lịch sử đạt hiệu quả.

Huyện Văn Chấn (tỉnh Yên Bái) bồi dưỡng chuyên môn phân môn Lịch sử lớp 8 cho giáo viên.
Huyện Văn Chấn (tỉnh Yên Bái) bồi dưỡng chuyên môn phân môn Lịch sử lớp 8 cho giáo viên.

Theo các chuyên gia giáo dục, Chương trình mới môn Lịch sử khắc phục được nhiều điểm yếu trong chương trình trước đây, có sự lồng ghép giữa lịch sử thế giới, lịch sử khu vực và lịch sử dân tộc. Nội dung chương trình khá toàn diện cả về: Văn minh, văn hóa, chính trị, chiến tranh, quân sự, kinh tế, khoa học-kỹ thuật… chứ không chỉ nặng về chính trị, chiến tranh như trước đây.

Chương trình mới hướng tới tích hợp sâu ở tiểu học phù hợp với lứa tuổi học sinh; triển khai theo chủ đề nhưng vẫn đảm bảo tính hệ thống theo tiến trình lịch sử; hướng tới và tạo điều kiện để sách giáo khoa thể hiện nội dung bằng các câu chuyện lịch sử, kể chuyện lịch sử… Ðối với bậc học THCS, chương trình mới trang bị cho học sinh nền tảng kiến thức lịch sử cơ bản về thế giới, khu vực và Việt Nam. Ðối với bậc học THPT, chương trình được thiết kế theo chủ đề và chuyên đề lịch sử nhưng vẫn bảo đảm tính hệ thống và logíc.

GS, TS Ðỗ Thanh Bình (Trường đại học Sư phạm Hà Nội) cho rằng hướng đi của Chương trình mới là đúng đắn, khắc phục được những hạn chế của chương trình trước đó, tránh được sự nhàm chán của học sinh. Tuy nhiên, Chương trình mới vẫn còn có những hạn chế cần phải khắc phục trong quá trình phát triển.

Trong đó, đáng chú ý, nội dung Lịch sử (môn Lịch sử và Ðịa lý) cấp THCS nặng nề so với lứa tuổi học sinh ở bậc học này. Khối lượng kiến thức lịch sử cấp THCS gần như là của cấp THPT trước đây dồn nén vào. Ngoài ra, một số nội dung kiến thức thừa, bị lặp trong chương trình ở các lớp.

Thí dụ: Chương trình môn Lịch sử và Ðịa lý lớp 7, trong phần thông sử có đề cập đến các cuộc phát kiến địa lý; sau đó lại được đề cập trong phần chủ đề. Phần chủ đề chung lớp 8 và lớp 9: “Bảo vệ chủ quyền, các quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam ở Biển Ðông” thì những chứng cứ lịch sử xác lập chủ quyền ở hai khối lớp không phân biệt được rạch ròi… Ngoài ra, một số yêu cầu cần đạt quá khó đối với lứa tuổi học sinh THCS, hoặc chưa chuẩn gây tranh cãi. Nhà trường phải tổ chức dạy - học hai nội dung Lịch sử và Ðịa lý trong một môn học khá lúng túng trong kiểm tra, đánh giá.

Học sinh mang sách nặng hơn khi thời khóa biểu ngày đó có tiết Lịch sử nhưng không có tiết Ðịa lý, hay khi sử dụng sách phải lật một nửa quyển sách mới tìm được bài cần học... Trong khi đó, những bài đầu (những vấn đề chung, có tính lý luận) ở lớp 10 mới và khó, thậm chí không ít giáo viên chưa được đào tạo đầy đủ và kỹ lưỡng về những kiến thức này ở các trường đại học sư phạm.

Từ thực tiễn dạy học, cô giáo Trần Thị Liên Thủy, Trường THCS Phạm Hữu Chí (xã An Ngãi, huyện Long Ðiền, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu) cho rằng: Chương trình mới học môn học tích hợp là môn Lịch sử và Ðịa lý cho nên giáo viên khá khó khăn khi giảng dạy môn học này. Một cuốn sách giáo khoa với hai môn học, các tiết Lịch sử, Ðịa lý được sắp xếp xen kẽ, cùng với những bài học tổng quan thì việc tiếp cận môn học tích hợp ban đầu có nhiều khó khăn. Nhiều giáo viên THCS được đào tạo đơn môn và tình trạng thừa, thiếu giáo viên giữa các trường, các địa phương vẫn phổ biến là những khó khăn lớn nhất trong việc triển khai giảng dạy các môn học tích hợp lần đầu tiên thực hiện với lớp 6 trong năm học vừa qua và lớp 7 trong năm học 2022-2023.

Vì vậy, để dạy học môn Lịch sử Chương trình mới hiệu quả, theo GS, TS Ðỗ Thanh Bình, trong quá trình triển khai ngành giáo dục cần sớm có tổng kết thực tiễn, khẳng định mặt tốt và cũng chỉ ra những hạn chế về tổ chức dạy học, kiểm tra, đánh giá, sự đáp ứng của giáo viên,... để sớm phát triển (chỉnh sửa) chương trình cho chuẩn và phù hợp hơn. Ngành giáo dục cần tăng cường tập huấn giáo viên ở các cấp học về chương trình, sách giáo khoa; về phương pháp và kỹ thuật dạy học lịch sử, về kiểm tra, đánh giá.

Hiện nay Chương trình được coi là “pháp lệnh”, còn sách giáo khoa là hạt nhân của tài liệu dạy học. Chương trình có tính “mở”, nên giáo viên cần vận dụng dạy học linh hoạt tùy theo tình hình cụ thể (về trường lớp, đối tượng học sinh) trên cơ sở cần bảo đảm những yêu cầu cần đạt tối thiểu trong Chương trình mới.

PGS, TS Nghiêm Ðình Vì (Ban Tuyên giáo Trung ương)

Các cơ sở đào tạo giáo viên lịch sử cần giúp sinh viên nhận thức rõ sự thay đổi trong chương trình môn Lịch sử qua các thời kỳ, trang bị cho sinh viên hiểu biết và năng lực phát triển chương trình môn học cùng với những phương pháp, kỹ thuật dạy học bộ môn cần thiết. Bộ Giáo dục và Ðào tạo cần tăng cường hơn nữa việc tổ chức các khóa tập huấn, đào tạo để trang bị kiến thức và kỹ năng, giúp giáo viên lịch sử hiểu đúng, hiểu sâu về chương trình môn học cũng như định hướng dạy học nhằm phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh.

TS Ðoàn Minh Ðiền và một số giáo viên Trường THPT Thành Sen, thành phố Hà Tĩnh (tỉnh Hà Tĩnh) cho rằng, trước những đòi hỏi cao của chương trình hiện hành, nhiều giáo viên lịch sử vẫn chưa đáp ứng được kỹ năng, phương pháp dạy học, đặc biệt là việc khai thác, ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học. Vì vậy, cần tập huấn nâng cao chất lượng đội ngũ, giáo viên không ngừng học hỏi, trau dồi kiến thức.

Bộ Giáo dục và Ðào tạo và các sở giáo dục và đào tạo cần tăng cường tập huấn phương pháp, kỹ năng dạy học cho giáo viên; ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học lịch sử. Trên cơ sở tham mưu của tổ, nhóm chuyên môn, ban giám hiệu các trường phổ thông rà soát kỹ kế hoạch dạy học môn Lịch sử, khuyến khích việc xây dựng chương trình theo hướng tự chủ và chú trọng dạy học trải nghiệm thực tế; tạo ra nhiều sân chơi, tạo hứng thú cho học sinh. Triển khai các tiết dạy, các chuyến trải nghiệm để học sinh thấy được tầm quan trọng, sự liên hệ mật thiết giữa lịch sử với đời sống hằng ngày, trong nghề nghiệp giúp các em có ý thức hơn, từ đó tạo ra cho học sinh có nhu cầu học môn Lịch sử.

MẠNH XUÂN

 Theo: https://nhandan.vn/thao-go-kho-khan-de-day-hoc-mon-lich-su-hieu-qua-post...

Bình luận

Tối thiểu 10 chữ Tiếng việt có dấu Không chứa liên kết

Gửi bình luận
Video Player
Thời sự tối 12/6/2025

CHƯƠNG TRÌNH TRUYỀN HÌNH 13/06/2025

05:30Giới thiệu chương trình trong ngày
05:35Tình khúc Bolero
06:05Chương trình tiếng Mường
06:20Phóng sự: Yên Thủy tập trung phát triển KTXH vùng đồng bào DTTS
06:30Thời sự sáng
06:55Chuyên mục Cải cách hành chính: Hiệu quả mô hình Chính quyền vì Nhân dân phục vụ
07:10Chuyên mục Quốc phòng toàn dân
07:20Chương trình Thiếu nhi
07:30Phim tài liệu: Việt Nam thời đại HCM – Biên niên sử truyền hình T4 ( Năm 1947 )
08:00Phim truyện: Chân tướng T5
08:45Giới thiệu văn bản pháp luật
08:50Phóng sự: Lương Sơn với phong trào thi đua yêu nước
09:05Tọa đàm: Tầm quan trọng phát triển kinh tế tư nhân
09:25Bạn của nhà nông
09:50Chuyên mục Người cao tuổi: Người cao tuổi với phong trào văn hóa, văn nghệ
10:00Phim truyện: Ngôi nhà bí mật T60
10:45Chương trình tiếng Thái
11:00Phóng sự: Hiệu quả từ Chương trình mục tiêu PT KTXH vùng Đồng bào DTTS miền núi ở Lạc Sơn
11:15Tạp chí Thông tin kinh tế
11:30Phóng sự:: Kinh nghiệm từ các địa phương về đích sớm Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát
11:45Thời sự trưa
12:00Phim truyện: Người vợ hoàn hảo T7
12:45Nhịp cầu âm nhạc
13:15Thế giới quanh ta
13:40Chuyên mục Nông thôn mới: Kim Bôi tập trung xây dựng Nông thôn mới nâng cao
13:50Chuyên mục Xây dựng Đảng: Yên Thủy với công tác XD Đảng trong tình hình mới
14:05Thế giới động vật
14:35Chương trình tiếng Thái
14:50Chuyên mục Pháp luật &Đời sống: Tăng cường công tác tuyên truyền pháp luật về phòng chống ma túy
15:00Phim truyện: Nhân tình của tổng tài T12
15:45Thời sự chiều
16:00Bản tin thế thao
16:05Nhìn ra tỉnh bạn
16:35Ký sự Tinh hoa Xứ Quảng – Trăm năm giữ lửa nghề rèn Hồng Lư
17:00Có thể bạn chưa biết
17:20Phóng sự: Mai Châu dồn sức cho đồng bào DTTS
17:30Phim truyện: Mỹ vị nhân gian T48
18:15Chương trình Thiếu nhi
18:30Phim tài liệu: Việt Nam thời đại HCM – Biên niên sử truyền hình T5 ( Năm 1948 )
19:00Tiếp sóng Thời sự Đài THVN
19:45Thời sự Hòa Bình tối
20:15Chuyên mục An ninh Hòa Bình
20:25Phim truyện: Người vợ hoàn hảo T3
21:15Chương trình Tiếng Mường
21:30Phim truyện: Can đảm để yêu T4
22:10Phóng sự: Huyện vùng cao Mai Châu sẵn sàng cho kỳ thi tốt nghiệp năm 2025
22:20Phóng sự: Các địa phương tập trung thu hoạch lúa vụ chiêm xuân năm 2025
22:30Thời sự Hòa Bình đêm
23:05Bản tin thể thao
23:10Phim truyện: Chân tướng T7
23:55GTCT đêm

CHƯƠNG TRÌNH PHÁT THANH 13/06/2025

05:00Giới thiệu chương trình
05:05Chương trình Tiếng mường
05:30Chương trình Thời sự sáng
06:00Giới thiệu nối sóng (VOV)
09:03Nhịp sống đất Mường
09:30Chương trình phát thanh Đời sống xã hội
10:10Chuyên mục Diễn đàn vì trẻ em
10:20Chuyên mục Văn hoá Hòa Bình
10:30Chương trình tiếng Mường
11:00Chương trình Phát thanh Dòng chảy cuộc sống
11:30Chương trình Thời sự
12:00Giới thiệu nối sóng (VOV)
15:03Nhịp sống đất Mường
15:30Chương trình phát thanh Đời sống xã Hội
16:10Chuyên mục Số và đời sống
16:20Những bông hoa giữa đời thường
16:30Chuyên mục Văn hóa Hòa Bình
16: 40Chương trình Tiếng Thái
17:00Chương trình Thời sự chiều
17:30Chương trình Phát thanh Dòng chảy cuộc sống
18:00Chương trình Tiếng Mường
18:30Chương trình Thời sự chiều
19:00Đọc truyện giúp bạn: Hồng Lâu mộng
19:30Giới thiệu nối sóng (VOV)
21:30Văn hóa Hòa Bình
21:40Chuyên mục Số và đời sống
21:50Những bông hoa giữa đời thường
22:00Chào cuối ngày
HÒA BÌNH
Weather Hoa binh
overcast clouds
24°C
1.23m/s 99%
14/06
Weather Hoa binh
33°C
24°C
15/06
Weather Hoa binh
34°C
26°C
16/06
Weather Hoa binh
26°C
25°C